ВУГЫР ШАТИНА ВОЙТЫР


Рытсянь на дасьӧсь


Челядь дырйи ӧд ми тожӧ ок кутшӧма радейтлім вуграсьны. Водз вӧлі чеччам, шонді петтӧдз на, мед асъя курччӧмсӧ не прӧзевайтны. Рытнас, узьны водігӧн, нарошнӧ ва юам, мыйта тӧрас. Тайӧ, майбыр, чеччӧдас, некутшӧм будильник оз ков. Но, дерт, мед ставыс нин вӧлі дась рытсяньыс на: вугыр шатин запаснӧй вӧйӧн, нидзув ли пучӧй — банка тыр, мыксӧ саммӧдны лыа сора рудзӧг пызь ваын суктӧма-тупыльтӧма. Шоммӧм йӧв сэтчӧ содтыштӧма. Сэсся позьӧ валерьянка войт-мӧд, но не унджык. Часлы висьтала, мыйла унджыксӧ оз ков. Кольӧм во ёртъяссянь кывлі, тестаас пӧ колӧ валерьянка пуктыны, а уна-ӧ, некоді эз вермы висьтавны. Аддзи мамӧ шкапысь сійӧ флаконсӧ да ставнас кисьті. Бур кӧрзина мык сэки вайи гортӧ. Бабӧ ошкис, тэ пӧ тай прамӧй рыбак нин вӧлӧмыд. Черисӧ керигӧн аддзим — быдӧнлӧн рушку тырыс тестаыс. Бабӧ сэсся курникъяс пӧжаліс, да сёйны пуксим. Первой ме и босьті ӧтиӧс, шепышті мыш вывсьыс небыд яйсӧ. Понді няклявны, но эз кылав, бӧр лэдзи вомсьым. Валерьянкаыс, вӧлӧм, мыкыслы лыас и куас йиджӧма, ставнас дуксьӧма. Быдлаӧ колӧ мера.


Водз асыв


«Будильникыс» водз и садьмӧдіс, но югыд нин вӧлі. Дерт, югыд, шондіыс сӧмын недыр кежлӧ и саявлӧ да. Петі ывлаӧ, а нинӧм оз тыдав, ставыс ру пытшкын. Изъя дорӧсас тшукӧдӧм пыжъяслӧн мыгӧръясыс неуна-неуна сӧмын тӧдчыштӧны. Ёртӧй, кодкӧд вуграсьнысӧ мӧдӧдчам, абу на. Но мед, кадыс эм на, виччысьышта. Сэсся кодікӧ друг корснитіс, да ме ёна повзи. Видзӧдлі сэтчань да чуйми: град йӧр медвылыс потш вылас вӧв юр ӧшйӧма, ме вылӧ видзӧдӧ. Бара корснитіс. Гӧгӧрвои сэсся, мый ру пырыс вӧлыс ставнас оз и тыдав, сӧмын юрсӧ аддза. Матыстчи да малышті бурысьӧдыс. Сьылісяньыс чеп мунӧ, а помыс оз тыдав. «А-а, тэ тай кодлӧнкӧ домӧминысь мынӧмтор. Но гуляйт, ылӧ он мун».

Ёртӧй локтіс да, пыж дорас лэччим. Шуӧ, кыдз нӧ пӧ кутам вуграсьны, табйыс кӧ ылынджык, он нин аддзы. Но ми йӧткысим берегсьыс шӧрлань да шыбитім якӧрнымӧс. Первой ӧд мед пуксьыны да черисӧ саммӧдны-а, руыс сійӧ ачыс кыптас, шондіыс кокньӧдас да. Сійӧ, буракӧ, абу на мыччысьӧма. Он эськӧ тӧд да. Сук ру пырыс югӧрыс оз вермы писькӧдчыны, да он и аддзы.


Вошласьысь табъяс


Тестасӧ неуна шыблалім да чӧвпетім. Аликлы шуи, мед эз вӧр да эз дзурт пуклӧснас. Мык, сійӧ зэв полысь чери. Вӧйтлім шатин помъяссӧ, видзӧдлім, джуджыд-ӧ ваыс тані, лэдзим пучӧя вугыръяссӧ. Сёйӧ колӧкӧ, шуим мыкъяслы. Тані вермас и сын кутчысьны, но миян вугыр-заводным жеб, абу сын кыскавны. Ен мед видзас сыысь. Да-й ми асьным на жебӧсь. Сын кыскыны — ой-ой-ой кыдзи колӧ вайӧднысӧ.

Табйыс пыж дорсьыс зэв бура тыдалӧ. Сэсся неуна кылалыштас да быттьӧ заводитас сывны ру пытшкас, вошас дзикӧдз. Кытыськӧ сэтысь, кӧні вошӧ табйыс, меным мык кутчысис. Эм ӧти. Сідзкӧ, катӧ чериыс сёйӧд дорас, регыд бура пондас шедны. Сэки ставсӧ вунӧдлан, кор бура шедӧ. Кватитчим, а руыс разалӧма нин. Гашкӧ, кайӧма да кымӧрӧн лоӧма. Гашкӧ, усьӧма да лысваӧ пӧрӧма. Шонді кытш дорышыс мыччысьӧма сикт весьтас, гӧрд. Нӧшта на бура кутіс шедны, быд чӧвтӧмӧ кыскам. Дугдылас шедӧмсьыс — бара шыбитам тестатор. Мыксӧ ӧд колӧ кыдзкӧ ылӧдлыны.


Кыдзи сиктыс садьмӧ


Лӧнь, тӧвру весиг абу, быд шы кылӧ садьмысь сиктсяньыс. Понъяс оз увтны, сы вӧсна мый ветлысь-мунысьыс абу, увтӧдны некодӧс на. Кылӧ сӧмын, кыдзи найӧ зильӧдчӧны чепъяснас чом вывсьыс лэччиг-кайиг.

Сиктным миян гожӧмын водз садьмӧ. Видз вылӧ мунтӧдз кӧзяйкаяслы колӧ мӧсъяссӧ лысьтыны, пусьыны-пӧжасьны, а мужикъяслы литовкаяс дорны-лэчмӧдны. Быдтор колӧ вевйӧдчыны гожся асылӧ. Сиктлысь садьмӧмсӧ первойӧн висьталас пач трубаясысь пуркйысь тшын.

Талун сійӧс увлань личкӧ, ю вылас лэдзӧ. Тшын кӧрыс весиг миянӧдз воис. Зэрас али мый талун, тшынсӧ кӧ вольсыштіс му вылас, ю вылас? Картаясын кывлысисны мӧсъяс — корӧны кӧзяйкаяссӧ регыдджык лысьтыны, да мед сэсся лудӧ лэдзасны. Берегдорса пывсян дорын кык нывбаба варовитӧны, а мый йылысь, он гӧгӧрво. Вӧтъяссӧ, буди, висьталӧны. Тайӧ налӧн первой делӧ, пачнысӧ на, гашкӧ, эз ломтывны-а.


Кыпӧдім якӧр


«Талун кежлӧ тырмас миянлы, — Аликлы шуи.— Кыпӧдам якӧрсӧ, даргаысь кындзи, нинӧм жӧ эз кут шедны-а». Сэтшӧм примета эм вуграсьысьяслӧн: пондас кӧ дарга дӧзмӧдчыны, мык эн виччысь. Либӧ гортад кай, либӧ местасӧ веж. Но миян быть гортӧ — видз вылӧ жӧ ыстасны. Тані, пыжас, лунтыр пукавны да вугыр шатинӧн ӧласьны, дерт, абу лёк. Купайтчы кӧть сьӧлӧмыд йӧктытӧдз. Но миян некор вӧлі тадзисӧ овны. Первой сёйыштам, а сэсся мунам конюшняӧ вӧвъяс дорӧ. Лэччӧдлам юктӧдны и айда видз вылӧ. Коді куртны, коді турун кыскавны.

Гажа и кад челядьдырыд.


Гижӧд
Вугыр шатина войтыр
Жанр: 

lkejrlkelkrgner klrjnelknfrkl ekjnrjkenfrej

1