МУДЕРЛУНЫС ТЫРМӦ


Йӧра пӧттӧдзыс сёйис, кӧсйӧ нин вӧлі водыштлыны коз пу улӧ шойччыштны, но эз удит. Сы дорӧ котӧрӧн локтіс кӧч. Лолыс тырӧма, повзьӧмысла синъясыс шармӧмаӧсь, вот-вот ортсӧ чеччыштасны.

— Мезды, бур сьӧлӧма йӧра, — муртса оз бӧрд кӧч. — Ручӧн матӧн вои, быд лун вӧтлысьӧ ме бӧрся. Ӧні муртса эз кут, лов тыртӧдз пышйи.

— Ошлы колӧ норасьны, дзик пыр сійӧ чирыштас мудер ручтӧ.

— Микайлӧ Иванович вежон сайын нин гуӧ водӧма. Тулысӧдз некодлы абу тшӧктӧма чуксавны. Тэ ӧні медся ыджыд суддяыс. Тэысь ён зверыс миян парма-ягъясын некод абу.

Пуяс сайысь тыдовтчис и ачыс руч, небыд бӧжсӧ кыскӧ лым вывті. Кӧчӧс аддзӧм бӧрын синъясыс мӧдісны дзирдавны. Кӧч лэдзис пельяссӧ, топӧдчис йӧра кок бердӧ, ачыс тіралӧ, оз тӧд, мый вӧчны. А руч матыстчӧ и матыстчӧ.

— Сулав сэн. Татчӧ он лысьт локны! — зымнитіс ён кокнас вӧрса багатыр. Руч улӧдз копыртліс юрсӧ, нюлыштіс вом дорсӧ, кымыныськӧ ӧвтыштіс небыд бӧжнас.

— Йӧра бать, вӧрса дона олысь! Ме вылӧ ӧмӧй скӧрмин? — мудераліс руч. — Тэныд ме некутшӧм лёктор на эг вӧчлы.

— Вӧчан эськӧ, да он вермы. Тэ сӧмын ассьыд слабджыкъясӧс куталан да сёян. Мудерлуныд, майбыр, тырмӧ.

— Татшӧма он жӧ омӧльт менӧ. Ме тэнӧ, йӧрук, быдлаын ошка, сыысь шань зверыс, мися, свет вылас абу.

— А кӧчсӧ мыйла кедзовтан? Со кутшӧма повзьӧма коньӧр.

— Удитӧма нин норасьны! Ме сӧмын панласьны сыкӧд кӧсйи, а сійӧ, йӧйыд, повзис меысь, пондіс пышйыны. Кӧчыд весьшӧрӧ норасьӧ.

Кӧч ещӧ на ёнджыка топӧдчис йӧра кок бердӧ, дыр немтор шуны эз вермы, сэсся тай петіс жӧ кывйыс.

— Бӧжыд и кывйыд тэнад небыд, а пиньясыд лэчыдӧсь. Веськалан кӧ тэнад пиньяс улӧ, гортад он во.

— Йӧрук, муса друг, эн кывзы тэ кузь пельлысь сӧрӧмсӧ. Ме абу кӧин кодь лёк.

— Нинӧмӧн сыысь он торъяв, пасьыд кӧть руд рӧзбойникысь мичаджык, а пакӧститчад ӧткодя, — ӧлӧдіс сійӧс йӧра.

Сійӧ здукӧ кыдз пу вылӧ кысянькӧ лэбзис кӧнтар, аддзис йӧраӧс, кӧчӧс да ручӧс и тэрыба мӧдіс котсыны руч вылӧ:

— Яндысьтӧм син, пиньястӧ эськӧ тэнсьыд нетшкыны, а гыжъястӧ шырны.

— Кодӧс нӧ тэ видан, пӧткаӧй-чойӧй? — юаліс тарлысь йӧра.

— Вида ме ручӧс. Тӧрыт рыт ми, тар котыр, репим лым пытшкӧ: узьныс сэні шоныдджык. Муртса югдыштіс, кыла, кодкӧ ветлӧдлӧ лым вывтіыс. Лэпті юрӧс лым улысь, и сьӧлӧмӧй дрӧгнитіс: зэв матын руч исасьӧ, шойччысь таръяс пиысь кодӧскӧ кӧсйӧ кутны. Ме удиті горӧдны чой-воклы, медым ӧдйӧджык лэбзясны.

— Пӧръялан! — горӧдіс руч.

— Кутіс пӧрысь тарӧс, коді эз удит чепӧсйыны лым пытшсьыс. Судитны колӧ мудер ручӧс пакӧститчӧмсьыс да вӧтлыны миян пармаысь! — тэрыба норасис тар.

— Вӧтлыны, вӧтлыны! Да кыдз позьӧ ылӧджык! — табъя кокъяснас кучкаліс лым вылӧ еджыд пася кӧч.

Повзис мудер руч: вывті нин скӧра мӧдіс видзӧдны сы вылӧ йӧра. Пондіс кевмысьны. Мудерлуныс ӧд сылӧн тырмӧ, некодлысь удждыны ни ньӧбны оз ков.

— Йӧрук, лэдз меным кыв висьтавны.

— Дорйысьны кӧсъян, ваысь косӧн петны? — нерыштіс сійӧс пу вылын пукалысь тар.

— Сета кыв: некор сэсся таръясӧс ни кӧчьясӧс ог кут кутавны.

— Тэныд, мудерлы, позьӧ ӧмӧй эскыны? — вомаліс сійӧс кӧч.

Медбӧрын йӧра висьталіс ассьыс чорыд кыв:

— Тӧда, тэнад мӧд пӧлӧс гӧн оз пет, но кывла кӧ, мый важ моз ӧтдортан да повзьӧдлан ас дорсьыд слабджык зверъясӧс да пӧткаясӧс, сюр йылӧ лэпта.

Ӧдйӧ усйысис тайӧ местасьыс руч, чеччалӧ мый вынсьыс, полӧ видзӧдлыны мышкас.

— Ог мӧд ме овны татчӧс пармаас, мӧдлаӧ пышъя. Сэні менӧ некод оз тӧд, бара позьӧ номсасьны тар да кӧч яйӧн. Найӧ шыр дорсьыд чӧскыдджыкӧсь.

И мудер руч котӧртіс пыр водзӧ, пушкыра бӧжнас чышкис ассьыс кок туйсӧ.

Коркӧ паныдасяд кӧ Патрикеевнакӧд тӧдтӧминын, дерт, кутас ошкыны асьсӧ, меысь бур сьӧлӧма зверыс пӧ абу.

Энӧ эскӧй сылы.


Гижӧд
Мудерлуныс тырмӧ
Жанр: 

lkejrlkelkrgner klrjnelknfrkl ekjnrjkenfrej

1