ЭЖВА ЙЫЛЫСЬ СЬЫЛАНКЫВ

І
Паськыд Эжва, тэнсьыд мичлун Ӧнӧдз некод на эз сьыв. Тэныд некодлӧн эз вичмыв Мича гора сьыланкыв. Парма сьылӧ, но мый йылысь? Огӧ юалӧй ми сылысь. Гашкӧ, тэныд кӧкӧ кӧк Мӧдлапӧлын дугдывтӧг? Кыркӧтш бердті шуньган збоя, Лыа дорын рам и лӧнь. Асыв-лунсянь рытыв-войӧ Нюжӧдчӧмыд гигант вӧнь. Сӧстӧм юӧй, мича юӧй, Ваыд синва дорысь сӧдз. Тувсов кадӧ, кор тэ туан, Мичлун йиджас сьӧлӧмӧдз. Бадьяс вомӧн, вӧр пу вывті Нуан ассьыд быгзьӧм ва, Гумыльгаӧн шуньган-кывтан Бузгиг-увгиг варова. Ытва коляс, ытва пышъяс, Бӧрӧ кольӧны ён тышъяс. Эжва кывтны кутас бӧр: Лӧнь и мича, абу скӧр. Чужи-быдми Эжва бердын, Колли сэні ичӧтдыр. Менӧ юкталін и вердін, Мӧвпӧй вӧлі тэкӧд пыр. Тӧв и гожӧм, ар и тулыс Тӧдлі Эжва юлысь сям. Эжва дорын кыз му улын Куйлӧ менам бать и мам. Ставыс тӧдса, ставыс муса, Дерт жӧ, сійӧн Эжва юсӧ Сьывны петӧ менам гаж — Сьывны-мойдны выль и важ. ІІ
Эжва дорад тӧдса туйыс — Вала ыстіс сэтчӧ мам. Киын быдӧнлӧн эм туис. Ватӧ вайны тырмас сям. Эжва ваыд небыд, югыд. Котӧртам ми челядь чукӧр — Кӧмтӧм кока, морӧс жан. Тыртӧм туис брун да бран. Еджыд лыа сотӧ коктӧ, Ёсь чуткасьӧ идза под. Эжва кузя шывгӧ-локтӧ Лым кодь еджыд паракод. Важсьыс тэрыбджыка ворсӧ Посни котырлӧн нэр кок; Ставӧн мый вермӧмысь горзам: «Э-эй! Подавай свисток!» Ваксьӧ капитаныс сэтӧн, Гашкӧ, дасысь свисток сетӧ: Мортыс веськалӧма шань, Нюмдӧм, дзоргӧ миянлань. Гожся шонді енэж шӧрсянь Койӧ вой му вылӧ би. Векньыд борйӧд сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн Эжва вала лэччам ми. Меным тыри сизим арӧс, Кодсюрӧлы эз на тыр... Челядь сьӧлӧм ворсіс яра, Мунам варовитігтыр. Ылӧ коли рыныш, пывсян, Пышйӧн лэччам нӧрыс йывсянь. Керӧс дорын коз пу — тшап, Юртӧ малыштлӧ ньыв лап. Миян чиктылӧмлӧн шыыс Нӧшта ёна содіс сэк, Кодыр паракодлӧн гыыс, Ызгиг, нюлыштіс кок шег. Купайтчыны огӧ лысьтӧ, Эз ӧд тшӧкты миян мам: Ми пӧ чиг ӧткодьыд, кыдзкӧ, Ещӧ васӧ пежалам. Эжва ваыд мелі, шоныд. Огӧ вермӧ гӧгӧрвоны, — Мыйла нӧ эз тшӧкты мам... Дзик жӧ бара купайтчам! Чожа чӧвтам вылысь паськӧм, Ставӧн Эжваӧ быз-баз! Кык час пультікасям, гашкӧ, — Быдсӧн яйным лӧзӧдас. Ватӧ туисъясӧ кисьтам. Пӧра гортӧ, тырмас, шань... «Смотри, мамӧлы эн висьтав Купайтчӧмтӧ, ичӧт Вань!» Сьӧкыд туис кыскам, кашкам, Сувтлам, шойччам сёысь, гашкӧ. Джуджыд гӧра да крут чой. Эбӧс бырӧ, орӧ сой. ІІІ
Пашляк сталь мӧлӧтӧн тӧрыт Дорис тэнӧ, кынтіс кам. Талун йи куд улын, йӧрын, Ассьыд мойдтӧ мойдан рам. Енэж пасьта алӧй кыа, Шонді мыччӧ ассьыс юр, Ӧшиньясын тешкодь гыӧр Радлӧ, ворсӧ, сиӧ бур. Тӧдчӧ визувтӧмыс валӧн Югыд йи улын со талун: Сійӧ йи улын оз узь... Челядь чукӧр лэччим — гузь. Йиыс рӧмпӧштан кодь югыд, Водӧма алмазӧн шыльк. Кӧрт кодь, чер тышкӧн он жугӧд, Абу гурантор ни мыльк. Хрусталь гумла — быттьӧ мойдын, Шыльыд-мольыд — вильдӧ кок, Роскӧн чишнитӧма вой тӧв: Абу некӧн бус ни ёг. Сёрдсянь кывзӧны зэв чӧла Гажа челядьлысь ёсь гӧлӧс Пасьтӧм кыдз пу да дзор коз, Чӧскыд унмӧн узигмоз. Эжва шуньгӧ йи куд улын, Шуньгӧ водзӧ войвывлань: Туй оз тупкы некод юлы, И оз йӧрмы Эжва-ань. Челядь котыр мышку вывті-с Пытш моз визъялам ми сэн. Юыд сійӧ, водзӧ кывтӧ — Веськодь... ветлӧдлы кӧть эн. Гортӧ воам рытъя дор нин, Оз кыв мамлӧн видчан сёрни. Гӧгӧр узьӧ, гӧгӧр чӧв. Труба-н омлялӧ вой тӧв. ІV
Со тай мӧдлапӧлын бадьяс, Бадьяс костас турун — веж. Кодкӧ ӧмӧй сэтысь аддзас, Некод сэтчӧ, дерт, оз кеж. Аттӧ дивӧ, коркӧ важӧн Тэкӧд кыкӧн вӧлім дзик. Ывла вылыс вӧлі гажа, Ылын зэв тыдаліс сикт. Тэ да ме да, ныла-зонма... Он мӧй помнит, другӧ, он мӧй Первой окыштӧмлысь кӧр?.. Пытшкам сьӧлӧмӧй эз тӧр! Эжва-й, кывлін тэ дзик ӧтнад Тайӧ окыштӧмлысь шы. Ӧні со ог аддзыв вӧтнам Сэкся радейтӧмлысь гы. Ветлі сэтчӧ бадь пу дінас: Мича турун пыдди — нитш, Вӧвлӧм сьӧлӧм тіпканінас Йӧн да петшӧр сувтӧм зітш. Вежсьӧ олӧм, олӧм лэбзьӧ, Вӧвлӧмторйыд пыдӧ дзебсьӧ. Со и кыа рытыввывсянь Шӧвкӧн вевттис парма вӧр. Со тай ломтысьыштӧ пывсян, Тшыныс ва дорӧ оз тӧр. Лэччӧ пывсянӧ том нылан — Чӧдлач синма, юрси — шӧвк... Тэ-ӧ тайӧ? (Сувтлы, кылан!) Комын вит во сайся мӧвп. Абу идеалыс некӧн, Али эз паныдась мекӧд?! Пырис пывсянӧ том ныв — Менсьым гӧлӧсӧс эз кыв. Эжва дорын пемыд лоис, Лэччис му вылӧ сьӧд рыт. Юлӧн гыыс муртса койис, Лӧня мойдіг рытывбыд. Берег дорын кельчи ворсіс, Мӧдлапӧлын узис бадь, Ӧключина кливзіс-горзіс, Киӧ кайис ыджыд гадь. Лун тӧв пӧльтіс морӧс пытшкӧдз, Сьӧлӧм тірзис, сьӧлӧм бытшкис: Тӧд вылӧ усьӧмлӧн гор Жургис быттьӧ тувсов шор. V
Паськыд Эжва, берег дорад Вежӧдӧны видзьяс — шыльк; Мӧдлапӧлад юргӧ гора Зумыш парма, козъя мыльк. Коми йӧзӧс сюрс во вердін, Сетін юны чӧскыд ва, Кутін шоныд морӧс бердын Ассьыд пиян топыда. Ваыд тэнад уна — тырмас, Морӧс пытшкыд абу кын, Сійӧн ӧд и сьылам пыр ми Тэнсьыд эбӧс, тэнсьыд вын. Войсянь лунӧ пыжа катӧ — Волас вомын, волас кӧдж, Ӧні кӧсъян югыд ватӧ Сетны лунвыв мулы тшӧтш. Волга юӧ ванад петан, Лунвыв мулы отсӧг сетан. Ньӧти повтӧг лунлань пет, Чорыд гӧрӧд йитчас мед! Войвыв парма пытшсянь мыччы Ассьыд китӧ, сӧстӧм ю, Нюжӧд сійӧс сэтчӧ, кытчӧ Тшӧктӧ миян Сӧвет му: Сійӧн, ӧтвылысь мед сьылас Коммунизмлысь сьыланкыв, Сьӧлӧм тіпкӧм сылысь кылас Сьӧд вӧр шӧр и кос степ выв. Коркӧ важӧн лунвыв степлань Войвыв парма вӧрсянь ветлӧм Пера багатырлӧн кок, Степсӧ суӧма кор шог. Паськыд Эжваӧй, тэ вомӧн Поезд грымӧдӧ зэв збой; Самолётъяс, кызь-ӧ-комын, Весьтад лэбӧ лун и вой; Паракод мышкутӧ гижтӧ, Меліа малалӧ пур. И оз вермы овны гижтӧг Мичлун йывсьыд менам юр. Кор тэ, Эжва-й, абу гыа, Югыд ваад асъя кыа, Кыркӧтшдорса мелі бадь Видзӧдчӧны сы ни садь. Тэ со важ мозыд на югыд, Тэ со важ мозыд на лӧз... Абу важ мозыд тэ жугыль: Бердад — выль колхознӧй йӧз. Гулыд ягад, берег дорад, Кӧні войдӧр койтліс тар, Содӧ-быдмӧ (синтӧ ёрӧ!) Кыпыд грезд и гажа кар. Мунӧ-грымакылӧ поезд Эжва дорсянь ылі войӧ. Заводъясысь петӧ тшын. Йӧз морӧсын чукйӧн вын! Сувті Эжва дорса йӧрӧ, Помтӧм-дортӧм паськыд йӧр. Сэні трактор мусӧ гӧрӧ, Весь муркӧдӧ — оз ков ньӧр. Ордад локтіс коми войтыр, Сьыліг ассьыс сьыланкыв, Мойданкывсӧ ассьыс мойдіг, Некод сійӧс сэк эз кыв. Мый тэ мойдін, ӧні збыльмис; Аддзан, кыдзи муным выльмис; Ас син водзад ставыс дзик, Кыдзи вежсис коми сикт. Нимкодясьӧ Эжва юыд, Радлӧ сылӧн сьӧлӧмыс. Сылы тыр гӧлӧсӧн шуӧ Берегдорса ньыв пу лыс: «Нӧрыс йылын гӧрӧ трактор, Некӧн абу нин пу гӧр, Сійӧс важӧн нин, кыдз шактар, Шыбитіс колхознӧй йӧр; Ӧні мӧд ног коллям артӧ: Комбайн вежис важся вартӧм; Рыныш киссис, киссис дзик, Олӧ рыныштӧг выль сикт».
Аттӧ дивӧ, аттӧ шемӧс! Аттӧ дивӧ, аттӧ, зон! Меным пырис дзик юр вемӧдз: Ёна жӧ нин мортыд ён! Лэбзьӧ сынӧдӧ со сійӧ, Тюлӧ чардӧн енэж пыр, Космос босьтӧ аслас киӧ, Би ньӧв этшӧн лэбӧ жбыр. Мортлӧн мывкыд вылӧ кайис! Коркӧ уна сюрс во сайын Изйысь вӧчліс аслыс чер, Ачыс вӧлі зверысь-звер. Мортыд чужас, быдмас-сӧвмас, Сэсся коркӧ нярзяс бӧр. Олӧм лэбзьӧ бордъя вӧв моз, Сылӧн сямыс зумыш, скӧр. Важыс кыз му улӧ пырӧ, Кельыд лыа куйлӧ кӧн. Сэсся регыдӧн-ӧ дырӧн Быдмас сэтчӧ джуджыд йӧн. Сӧмын важ моз паськыд эрдті Эжва шлывгӧ кыркӧтш бердті. Век на важ моз ваыс лӧз... Долӧдыштӧ сьӧлӧмӧс. Му гӧгӧр лэбалӧ мортыд, Ылӧ судзӧ сылӧн сыв. Регыд лоас миян гортӧн Планета да тӧлысь выв. Важӧн-ӧ на сартас биӧн Лыддим та йылысь ми мойд, Ӧні муным гордӧй сійӧн: Вӧчис космосӧ выль сойт. Асьным лэбзьылам на коркӧ, Вылісянь пыркнитлам юр, Му шар вылӧ тшапа дзоргиг, Мувыв йӧзлы сиам бур: «Шуда ло, уджалысь войтыр! Тӧлысь вылӧ (ог ме мойд ӧд!) Би ньӧв караб, менӧ ну!.. Дзордзав, дзирдав, Сӧвет му!» Вына Эжва шуньгӧ-мунӧ, Шлывгӧ мича Эжва ю, Ванас Вой саридзӧ сунӧ... Сэсся нинӧмтор ог шу.
Гижысь: 
Гижӧд
Эжва йылысь сьыланкыв
Жанр: 
Гижан кад: 

lkejrlkelkrgner klrjnelknfrkl ekjnrjkenfrej

1