АБУ МОЙД, А ЗБЫЛЬ


Кор поезд воис Эжваӧ, Иван Власович босьтіс киас чемодан да тэрмасьӧмӧн петіс асфальтӧн вевттьӧм туй вылӧ. Медводз син улас сылы уси гырысь заводскӧй корпусъяс, мичаысь-мича джуджыд керкаяс, ӧтарӧ-мӧдарӧ дзижъялысь уна пӧлӧс машинаяс. Джуджыд трубаясысь пуркйис-кайис кизьӧриник тшын.

Уличаяс вылын тырыс йӧз, быдӧн тэрмасьӧны удж вылӧ. Чукӧръясӧн и ӧткӧн-ӧткӧн челядь восьлалӧны школаӧ. Посньыдик быдтасъясӧс мам-батьыс нуӧны сад-яслиясӧ.

Коркӧ тані, ӧнія лесопромышленнӧй комплекс местаын, сулаліс Слӧбӧда сикт. Тані, квайтымын во сайын, чужис да быдмис Иван.

Уна пӧлӧс казьтылӧмъяс ӧнӧдз колины юрас вӧвлӧм сержант, Ленинградса заводысь мастер Иван Власовичлӧн тайӧ муса да ыджыд сикт йывсьыс, сэтӧн олысьяс йылысь. Ӧні бара сійӧ рӧднӧй местаын, лолалӧ сійӧ сынӧднас, кодӧн лолавліс уна во сайын. Кӧть сиктын сулавлысь керкаяс важӧн абуӧсь, на местаӧ кыптӧмаӧсь гырысь короминаяс, но Иван Власовичлы тані быд пельӧс муса.

Бӧръя дас восӧ сійӧ эз нин волы чужан сиктас. Ӧні сылы тані ставыс кажитчӧ мӧд пӧлӧсӧн. Да и посёлокыс уна пӧв мичаджык вӧвлӧм Слӧбӧда сиктысь.

Иван Власович ӧдйӧ и аддзис другыслысь керкасӧ. Кайис мӧд судтаас, таркнитіс индӧм ӧдзӧсӧ.

Паныд петіс сійӧ, кодкӧд сьӧкыд война воясӧ воюйтіс вӧрӧглы паныд ӧти орудийнӧй рӧщӧтын, ӧти пӧртйысь сёйлісны салдатскӧй шыд да рок, восьлалісны Прибалтикаӧдз войналысь сьӧкыд туйсӧ.

— Иван! Муса друг!

— Коля!..

Кутчысьлісны дыр. Кыкнанныслӧн доршасис синваыс. Гурйыв ӧдзӧссӧ восьтіс Николайлӧн гӧтырыс.

— Видза олан, Иван Власович.

— Чолӧм, дона кӧзяйка Полина Модестовна.

Пырисны комнатаӧ. Вӧвлӧм фронтӧвикъяс бара дыр кутчысьлісны. Полина Модестовна холодильникысь перъяліс нин сёян-юан, пызан вылӧ сувтӧдіс коньяк бутылка, румкаяс.

— Кӧзяин, гӧсьттӧ вердав-юктав, а меным пӧра удж вылӧ. Эн гажтӧмтчӧй, Иван Власович.

Николай дыр видзӧдіс другыс вылӧ.

— Да, пӧрысьмыны кутім, Иван. Ок, кутшӧм ӧдйӧ мунӧ кадыс.

— Кадыд котӧртӧ аслас туй кузя, миянлысь оз юась. Меным вот квайтымын нин тыри. Пенсия вылӧ позьӧ петны, но ог на кӧсйы.

Дыр кыссисны сёрнияс. Другъяс казьтылісны фронтӧвӧй ёртъяссӧ, гаралісны асланыс удж йылысь.

— Зэв бур, мый воин, Иван. Аслад синъясӧн видзӧдлан, мый ми вӧчим да вӧчам на регыдъя кадӧ тэнад вӧвлӧм сиктын.

— Пасибӧ таысь рабочӧй класслы. Вермис ӧмӧй войдӧр слӧбӧдаса крестьянин думыштлыны, мый найӧ сикт местаын кыптас выль кар. И тэныд аттьӧ таысь, друганӧй.

Ыджыд шыӧн воссис ӧдзӧс. Комнатаӧ пырис ар дас куима гӧгрӧс чужӧма детинка. Пырӧмӧн тшӧтш шыбитіс портфельсӧ диван вылӧ, картузсӧ качӧдліс вывлань. Аддзис бокӧвӧй мортӧс да чуймис.

— Тайӧ тэ и эм Иван Власовичыс? Збыль?

— Тайӧ ме и эм Власовичыс. Со локті видлыны, кыдзи ті оланныд-выланныд. Но, чолӧм, пионер. Кыдзи тэнӧ шуӧны?

— Алексейӧн.

— Алёша, сідзкӧ. Зэв мича ним.

Алексей пӧрччис галстуксӧ, пуктіс картуз пытшкас да йӧткыштіс гардероб вылас.

— Дядя Ваня... Иван Власович, а ті збыль война дырйиыд дядя Колякӧд ӧти лунӧ куим немецкӧй танк жугӧдінныд?

— Вӧлі сэтшӧмторйыс. Сыысь миянлы мӧд луннас орденъяс сетісны.

— Та бӧрын фашистъяслысь уна пушка да блиндаж на жугӧдід?

— И тайӧ збыль.

— Ӧльӧксей, эн дӧзмӧд мортсӧ.

— Ме эськӧ петкӧдлі жӧ врагъясыдлы пуж.

Иван Власович да Николай нюмъёвтісны, а Алексей дӧзмӧм пырысь вочавидзис:

— Чайтад, повзи? Эг бара...

Письмӧясын Николай другыслы гижис, мый кольӧм во кувсис сылӧн чойыс, и Алексей писӧ босьтіс ас ордас быдтыны да видзны. Век жӧ Иван гусьӧникӧн юаліс Николайлысь:

— Оз дӧзмӧд тіянӧс?

— Быдторйыс овлӧ.

Кор Николай муніс удж вылӧ рытъя сменаӧ, Ленинградса гӧсьт да Алексей петісны гуляйтны. Иван Власовичлы окота вӧлі бурджыка видзӧдлыны ӧдйӧ быдмысь выль кар вылӧ.

Дыр ветлӧдлісны. Алексей петкӧдліс ассьыс ыджыд да югыд школасӧ, культура да пионеръяслысь дворечьяс. Тані унатор удитӧмаӧсь стрӧитны.

— Кутшӧма сэсся велӧдчан, Алексей?

Детинка недыр кежлӧ тшӧкмунлі, но век жӧ вочавидзис:

— Ог кӧсйы тані велӧдчыны. Вот лётчикӧ кӧ... Да ӧд оз босьтны, ичӧт на пӧ.

— Да, оз босьтны. Лётчикъясӧ велӧдӧны дас класс помалӧм бӧрын, и сӧмын найӧс, кодъяс бура велӧдчисны да здоровӧсь.

— Здоровйӧ вылад ог норась. Классын став детинкаяссӧ верма.

— Тэ шуин, он пӧ кӧсйы велӧдчыны. А тӧдан-ӧ, кутшӧм сьӧкыд вӧлі войдӧр веськавны, начальнӧй классъяс помалӧм бӧрын, мӧд тшупӧда школаӧ?

— Ӧні тай нӧ, кӧсъян кӧть он, быть тшӧктӧны велӧдчыны.

Иван Власович мыйкӧ дыра муныштіс, сэсся видзӧдліс гӧгӧр да сувтіс.

— Тайӧ местаас буретш и вӧлі поплӧн керкаыс, кӧні ми велӧдчим. Тані жӧ ме пыри пионерӧ. Кор помалі нёль класс, мамӧлы зэв окота вӧлі, медым велӧдчи водзӧ. Избач Сорвачев гижис меным шыӧдчӧм, и мамӧ сійӧс нуис карса мӧдӧд тшупӧда школаӧ. Тайӧ школаас сетісны шыӧдчӧм миян сиктысь ещӧ нёль нывка да зонка.

Воис велӧдчан кад, а миянлы карсянь некутшӧм юӧр эз во. Вежон виччысим, мӧдӧс, сэсся тай коркӧ воис жӧ печатя бумага. Менӧ да ещӧ кык зонкаӧс, кодъяскӧд ӧтлаын помалім нёльӧд класс, босьтӧмаӧсь. Миянлы любӧ, а налы, кодъяс эз веськавны велӧдчыны, шог.

— Ме кӧ эськӧ эг шогсьы. Гуляйті да олі.

— Эк, Ӧльӧксеюшко, велӧдчытӧм мортыд синтӧм гут кодь, этша аддзӧ, немтор оз тӧд.

— Та йылысь миянлы унаысь нин мойдлісны: и школаын, и гортын.

— Тайӧ абу мойд, а збыль.

Бӧрсӧ локтігӧн Иван Власович унатор на висьталіс Алексейлы аслас велӧдчӧм йылысь.

— Тасянь карӧдз дас квайт верст лыддьывлісны. Шойччан лунъяс кежлӧ пыр волывлім гортӧ. Некымын час вӧлі уям субӧта рытӧ няйт туй кузя, пемыд, гажтӧм, то зэрӧ, то кӧдзыд тӧв чужӧмтӧ чишкалӧ. Кык вой узям гортын и выльлун асылӧ, сап пемыднас на, мӧдӧдчам карӧ. Мышканым нянь тубрӧс, кианым рыська йӧв туис, вежон кежлӧ вӧлӧга. И паськӧмтӧ ньӧбны сэки вӧлі зэв сьӧкыд. Ӧтчыд меным школаысь сетісны кык метра донтӧминик дӧра. Ок, и радлі, ок, и радлі. Мамӧ сэсся вурис сэтысь пальто. Куим во новлі сійӧс.

— Мыйла нӧ автобусӧн энӧ ветлӧй гортад? — виччысьтӧг юаліс Алексей.

— Э-э-э... Шуин жӧ... Сэки эз вӧвны не сӧмын автобусъяс, но и грузӧвӧй машинаяс. И туйыс эз вӧв ӧнія кодь, няйт, аръяснас муртса верман восьлавны. И бияс сэки эз ломзьыны. Тшыгӧма олім, а велӧдчӧмысь эгӧ дӧзмылӧй тэ моз.

Гортас пыригӧн нин Алексей бергӧдчыліс Иван Власовичлань, быттьӧ бурджыка кӧсйис тӧдмавны сійӧс, сэсся шыасис:

— Дядя Ваня, вот эськӧ тэ кӧ волін миян школаӧ да висьталін велӧдчысьяслы сэкся кад йывсьыс, кыдзи велӧдчылід, овлід.

— Корад кӧ, мыйла ог волы. Том йӧзлы быть колӧ тӧдны, кыдзи овлісны налӧн дедъяс, батьяс, мамъяс, кутшӧм сьӧкыдлунъяс найӧ пыклісны выль олӧм стрӧитігӧн. Вола!


Гижӧд
Абу мойд, а збыль
Жанр: 

lkejrlkelkrgner klrjnelknfrkl ekjnrjkenfrej

1