ӦТКА ПИЯН
АН-2, быттьӧ дӧзмӧм зі, дыр жувгис-таргис места вылас, сэсся скӧрысь нетшыштчис да кокниа исковтіс южмӧм лым кузя. Боквыв катовтчыліс тӧвся кар, син улысь вошисны керка вевтъяс, паськыд туйлӧн веськыд визьыс, кодзувкот моз жуысь йӧз. Сӧмын мотор шы азыма жувгис Ӧлексейлӧн пельын да лэбӧдысьяслӧн восьса ӧдзӧсыс гораа клёнӧдчис ӧтарӧ-мӧдарӧ.
Тайӧ сиктас Ӧлексей мӧдіс медводдзаысь на. Командировкаӧ. Бӧръя кадӧ сійӧ став Коми мусӧ нин кытшлаліс. Уджыс сэтшӧм. Важ коми мойдъяс, нӧдкывъяс, шусьӧгъяс чукӧрталӧ-гижалӧ. Наукалань, шусьӧ, сетчис. А мый? Ас вӧляысь олан туйсӧ бӧрйис, некод мышкас эз тойлы. Коркӧ позяс и гижӧд чукӧр лэдзны. Кымын сиктӧ да грездӧ воліс, кымын пӧч-пӧлькӧд сёрнитіс! Унаӧн на пӧвстысь, тыдалӧ, ӧні абу нин таладор югыдасӧсь. Но налӧн ловтӧ шонтысь озырлуныс вуджис миянӧдз нэмъяс вомӧн, воис миянӧдз, олӧ-ыпъялӧ Ӧлексей сьӧлӧмын.
Нимкодь овлӧ Ӧлексейлы тайӧ мӧвпсьыс. Быттьӧ бордъя лолӧ, быттьӧ йитӧ сійӧ коркӧясӧ ӧніяыскӧд, тӧрытъясӧ талунъяыскӧд.
...Кӧрт лэбач здук кежлӧ джӧмдыліс, кыпӧдчыштіс вывлань. Сэсся кутіс джуджыд гуӧ моз усьны-вӧйны. Ӧлексей зэвтчис став тушанас, кокнас пыксис самолёт джоджӧ, пытшкӧсыс ыркнитіс-кӧдзавліс, сьӧлӧмыс муртса вомӧдыс эз чеччышт. Гудрӧдлыны быдӧн кутіс. Но недыр мысти мотора лэбач веськӧдчис да, быттьӧ нинӧм абу вӧвлӧма, шлывгис-таргис водзӧ.
Самолётын пукалысьяс кокниа ышловзисны. Личӧдіс и Ӧлексейӧс. Разис пась кизьсӧ да кутіс вугравны. Но унмовсян ӧмӧй эргӧм-жургӧмсьыс! Оз радейт Ӧлексей тайӧ юрсигусь кодь лэбачсӧ. Муртса кӧ зэрӧ либӧ тӧв пӧльыштас, мыжа чибӧ моз сулалӧ, енэжӧ он вӧтлы. Коркӧ Ӧлексей Леткаӧ мӧдӧдчис, бур туйыс сэки эз на вӧв. Кык лун лоис кыйкъявны аэропортын. Енэжыс быттьӧ розясьӧма — швичкӧ и швичкӧ зэр. Сэксянь и мустӧммис Ӧлексейлы тайӧ кӧрт лэбачыс.
Пукалӧ Ӧлексей самолётын, кывзӧ моторлысь сьылӧм-жуньгӧмсӧ, мӧвпалӧ ас кежысь. Аддзӧмыд тай код вылӧ броткыны. Самолётыс нӧ мыйысь мыжа? Поездӧн лун да вой эськӧ воши. Самолётӧн кык час вукӧдас и местаын. Мыйта кад видзан, кымын сикт удитан кытшовтны! Майбыр, кокыс том, печласьӧ, мудз оз тӧд.
Нюмдіс Ӧлексей: сэтшӧм лӧсьыда тэчис-артыштіс ас кежас ставсӧ. Водзвыв и. Ошкыс кыйтӧм на, а пасьсӧ нин пӧрччӧдӧ. Коркӧ Ӧлексей кайліс жӧ Эжва йылӧ, дас лун пыдди быдса кызьӧс оліс ылі сиктъясын. Гӧтырыс воштӧма вӧлі-а. Удж вылас вель кӧдзыда видзӧдлісны. Секторӧн веськӧдлысь, Павел Павлович, малыштіс куш юрсӧ да дойдана юаліс:
— Тэ, Алексей Петрович, эн-ӧ кок шонтысьӧс аддзы?
Пельӧдзыс гӧрдӧдліс Ӧлексей: яндзимыс и мыжыс ӧтлаӧ солькнитчисны, кӧть му пырыс мун. Мыччис дзуртысь Павел Павловичлы нямрасьӧм тетрадь. Вель кызӧс. Мӧдыс эз кут лыддьыны, пуктіс пызан пельӧсас: видзӧдла пӧ.
Лун колис, мӧд... Шогалӧ Ӧлексей, йирӧ асьсӧ. Том на сэки вӧлі, быдторйыс сьӧлӧм бердас йиджтысис. А секторӧн веськӧдлысь быттьӧ ва вомас босьтӧма, кыв ни джын оз шу. Нӧшта удж кузя ёртъясыс гигзьӧны, крукавлӧны: тэ пӧ, Ӧлексей, мӧдысь кӧ мунан, тӧлысьсӧ ветлы нин. Сьӧмыд кӧ бырӧ, телеграмма варт дай. Мӧдӧдам... Налы, ерӧмаканьяслы, серам, карад пукалігӧн. Собалісны мед эськӧ Ӧлексей моз. Сэки сійӧ куим вежоннад став Эжва йывсӧ кытшовтіс-гӧгӧртіс. Кыті пыжӧн, кыті вӧлӧн. Подӧн и. Ас вӧснаыс ӧмӧй? Но мыйта нӧдкыв да шусьӧг лои гижӧма-чукӧртӧма! Важ сьыланкывъяс ӧкмисны тшӧтш. Синва петмӧныс ливкйӧдлісны пӧрысь пӧчьяс. Гашкӧ, вывтіджык лои ветлӧма Ӧлексейлӧн, горшасьӧма. Мортыд кык нэм оз ов. Асьныс вӧлі шуасны пӧрысь йӧз — мӧдар югыдас пӧ нин миянӧс виччысьӧны. Быть сэсся тэрмась, быть гижав налысь сёрни-баснисӧ...
Коркӧ пыртіс жӧ Павел Павлович Ӧлексейӧн чукӧртӧмторсӧ. Сёрнисӧ дыр эз пан, педзис-жӧдзис ӧшинь дорын. Сэсся бергӧдчис Ӧлексейлань, нюммуніс:
— Абу весьшӧрӧ корсьысьӧмыд. Унатор сюрӧма.
Тапкис Ӧлексейлы пельпомас: уджав пӧ водзӧ... Первойсӧ шӧйӧвошлі Ӧлексей. Ас садяс воис жӧ. Куш юра Павел Павловичлӧн, нималана учёнӧйлӧн, кывъясыс ыззьӧдісны том мортӧс, выя бордӧн мавтыштісны зонлысь морӧссӧ. Сідзкӧ, эз весьшӧрӧ ло мырсьӧма-корсьысьӧма, сёрнитӧма пӧрысь йӧзкӧд, кывзӧма налысь сьылӧм-висьтасьӧмсӧ. Сідзкӧ, Ӧлексей аддзис олӧмсьыс ассьыс ордым, радейтана да сьӧлӧмыслы лӧсялана удж. Гашкӧ, волас на сэтшӧм кад, кор Петыр Насталӧн пиыс лоӧ пыдди пуктана мортӧн, учёнӧйӧн. Кужліс-ӧ мӧвпыштлыны та йылысь Ӧлексейлӧн мамыс? Кыськӧ! Кузь нэмсӧ сиктса пекарняын мырсьӧ. Сьӧкыд мешӧкъястӧ ас вылас пыр кыскаліс. Мед сӧмын няньыд мича артмис. Томӧн тай и гӧрбыльтчис сьӧкыд уджсьыс. Пырас вӧлі гортас, сёр рыт нин. Ачыс жуялӧма, муртса коксӧ кыскӧ. Ӧлексей пызан сайын зунясьӧ, гижӧ-лыддьысьӧ. Шылькнитас сарӧга кинас пиыслысь юрсӧ, шуас:
— Велӧдчы вай, велӧдчы, Ӧлексей. Мед коркӧ прамӧй мортӧдз волан...
Воис Ӧлексей, кывзысис мамыслысь да. Батьыс эз вӧв-а. Юксьылӧмаӧсь Петыр Настакӧд, Ӧлексейлы сэки вит арӧс на вӧлӧма. Мамыс и лэптӧма-лелькуйтӧма ӧтка писӧ. Верӧс сайӧ мӧдысь абу мунлӧма ни. Ӧлексей вӧсна жӧ, кӧнкӧ. Мам сьӧлӧмыд тай бурдлытӧм дой кодь. Ланьтлытӧг ёпкӧ-пессьӧ быдтас вӧснаыд.
Школа помалӧм бӧрын Ӧлексей карӧ лэччис, кӧть эськӧ стӧчасӧ эз тӧд, бурланьӧ ли, лёкланьӧ ли лоӧ. Мам вӧснаыс жальыс петіс. Нетшкысьӧ-уджалӧ мортыс сы ради, велӧдны водзӧ зільӧ. Велӧдіс тай Петыр Наста! Лэбзис борд увсьыс Ӧлексей да гажмис карын, кӧдзалі чужан сиктсьыс. Кежавны оз слӧймыв. Позис эськӧ кадтӧ корсьлыны да, кӧть отпусксьыс гоз-мӧд лун вичмӧдлыны. Но пыр мыйкӧ кутӧ-падмӧдӧ. Гожӧм воас — гӧтырыс пойгӧ — лунвылӧ пӧ шойччыны ветлам. Челядь сы бӧжӧ жӧ кватитчӧмаӧсь, шоныд саридз жӧ ковмӧма. Быттьӧ тані, Коми муын, шойччӧгыс оз шед, пес керавны тшӧктӧны...
Бон-бус пинясяс Ӧлексей гӧтырыскӧд, кыккокйыв сувтлас, но довгас сэсся билет ньӧбны, мед нин сьӧлӧмыс бурмас, сё лешакъяслӧн. Мунігас асьсӧ такӧдӧ, мӧдысь пӧ мам дорӧ вола, ылын-ӧ чужан сиктӧдзыс. Сё верст и лоӧ. Но тайӧ сё верстсӧ Ӧлексей кык-куим воӧн ӧтчыд вуджлӧ. Юр яндзим эськӧ да, мам водзас. Кӧть шӧри ор. Ӧні Ӧлексей важӧн жӧ нин мам ордас эз вӧв. Письмӧ мӧдӧдтӧм ни. Кыдзи бара-й олӧ-а. Ӧлексей челядь-гӧтырыскӧд кык гожӧм бокын вӧлі. Ӧтиас лунвылӧ ветлісны, лӧз саридз дорӧ. Мӧдас Венгрияӧ, Балатон тыын больӧдчисны. Он и тӧдлы, кыдзи дженьыдик отпускыд шливкнитас.
...Сиктас воисны лун шӧр гӧгӧр нин. Ӧлексей петіс самолёт гыркысь, йӧз бӧрся муніс аэропортлань. Пеляс таргис-шувгис мотор шыыс, кокъясыс муртса куснясисны, сэтшӧма позялӧмаӧсь дыр пукалӧмсьыд.
Апыштіс кӧдзыд сынӧдсӧ, да быдсӧн тшӧкмунмӧныс лои. Бура ылын, верст кык сайын кымын, тыдалісны ю бердӧ куткыртчӧм керкаяс, на мышкын сулаліс гыӧра вӧр. Ыджыд ру ӧшаліс-довъяліс муа-енэжа костас.
Ыркыд сынӧдыс чепӧльтіс-сотіс Ӧлексейлысь доналӧм бандзибсӧ, пельсӧ, ылькнитіс вӧсньыдик пась улас. Лои котӧрӧн сорӧн уйкнитны йӧзла воӧм автобусӧ да йӧжгылясьны гыӧра ӧшинь дорас. Сэсся вӧрзисны жӧ коркӧ, тюрисны юж туй кузя. Йиӧн дорӧм юлань, лым пӧвстын сулалысь сиктлань.
Автобусысь чеччӧм бӧрын Ӧлексей шарскис-муніс гӧрд флага керкалань. Восьтіс сьӧкыд ӧдзӧссӧ, пырис пытшкас. Трачкакылысь ывла бӧрад быттьӧ мӧд муӧ веськаліс. Шоныд да сӧстӧм гӧгӧр, сӧмын кӧнкӧ орччӧн, стен саяс, гольскӧны тшӧті молльӧн, мургӧны-варгӧны нывбаба гӧлӧсъяс.
Предыс улӧс вывсьыс эз и вӧрзьыв. Кисӧ нюжӧдіс Ӧлексейлы, Иван Павловичӧн шусис. Ичӧтик тушаа, кӧвдум кодь чужӧма, чорыд кабыра. Пуксис Ӧлексей да вель дыр висьталіс аслас удж йылысь. Мӧдыс быльӧдліс посни синъяссӧ, гежӧдика чошӧдліс пельсӧ, бӧръявылыс очсӧдіс весиг мортсӧ. Иван Павловичӧс, тыдалӧ, ёнасӧ эз вӧрзьӧд карса учёнӧй мортлӧн корсьысьӧмыс. Сёрни помас кӧрліс паськыд плешсӧ, шлапкис пидзӧсас:
— Миян вӧліны жӧ сэтшӧмъясыд. Мӧдар югыдынӧсь нин, буди-а. Ӧнія том йӧзыд чиви-чиви йӧктӧ. Тьпу! Кысь нин сьывны. Доз бӧрын горӧдласны сӧмын...
— Гашкӧ, посни грездъясас колисны на? — эз ӧвсьы Ӧлексей.
— Лешакыс тӧдӧ. Абу кӧ дыш, Чӧсдін грездӧ ветлы. Тасянь верст квайт лоӧ. Пӧрысюловыд эм сэні...
...Тайӧ керкаыс сулаліс мир туйсянь бокын, грездсьыс быттьӧ ӧтдортчыштӧма. Стын пӧла, ляпкыдик, кык воддза ӧшиньнас сунӧма тола пиас.
Ӧлексей тэрмасьӧмӧн собис кильчӧлань — тыртӧма гӧгӧр, лымсӧ сы мында сапкӧма, он гӧгӧрво, ловъя-ӧ керкаас олысьыс. Думнас кежис шонтысьӧм ради, тшӧтш и сёрни, гашкӧ, артмас. Луныс буретш рытланьӧ катовтіс: рӧмдӧ вӧлі ывлаыс, бияс кӧнсюрӧ ӧзйӧны. Кайис кильчӧ вылӧ, зӧркӧдчис.
— Коді нӧ сэні? — кыліс ӧдзӧс сайсянь повзьӧм гӧлӧс.
— Туй выв морт ме, карсянь вои, — небыдика вочавидзис Ӧлексей. Код тӧдас, гашкӧ, оз и лэдзны да. Турдан тані дзикӧдз.
— Иван али мый? — бара юаліс пӧрысь гӧлӧс.
— Ӧлексей ме. Карысь локта.
— Ылі гӧсть тай, господи, — ышловзис ӧдзӧс сайын сулалысь да кутіс гольскӧдчыны иганӧн.
— Энлы, восьта, восьта...
Дзуркнитіс-дзажмуні кын ӧдзӧс. Пемыд посводзын Ӧлексейлы воча сулаліс паськыд чышъянӧ гартыштчӧм пӧчӧ. Веськыд кинас бедь вылӧ мыджсьӧма, шуйганас ӧдзӧс вугйӧ шашаритчӧма, полӧ, тыдалӧ, бокӧвӧй йӧзсьыд.
— Мися, Иван зӧркӧдчӧ-а... Пыр инӧ, бур морт, шонтысь...
Юрсӧ копыртӧмӧн, медым не клёнгысьны ӧдзӧс куричӧ, Ӧлексей воськовтіс порог вомӧн, сэсся посводзсянь нин, кималасӧн, пырис керка пытшкӧ. Пӧчӧ игнасис да сы бӧрся локтіс.
— Тӧвся луныд кӧч бӧж кодь, пемдӧ нин со бара, — бедьнас котшкиг шуис керкаса олысь. — Пуксьы вай, шойччы-шонтысь.
Ӧлексей пӧрччис кепысьсӧ, зыртыштіс гегдӧм чуньяссӧ, пась кизьяссӧ разис. Сулаліс ӧдзӧс дорын, водзӧсӧ эз воськовт. Рытъя керкаад шом пемыд нин вӧлі, кӧть синмад сутшкы. А пӧчӧ сэк кості мунӧма ӧшиньлань, шлочкис-ӧзтіс би. Лои весиг синсӧ куньлыны, виччысьтӧг сявкнитіс югыдыс да.
— Личӧдчы, мый нӧ сулалан. Часлы, ме тшай пукта. — Пӧчӧ жаляддза видзӧдліс Ӧлексей вылӧ да муніс пачводзӧ, самӧвар, кылӧ, мӧдіс лӧсьӧдны.
Сӧмын ӧні, биасьӧм бӧрын, Ӧлексей синнас гӧгӧртіс керка пытшкӧссӧ, пӧрысь мортлысь оланінсӧ. Видзӧдліс, да шуштӧм лои. Шыльыд-гылыд карса олӧм бӧрад быттьӧ мӧд муӧ веськаліс, жальыс петіс пӧчӧ вӧсна — лукйысьӧ-олӧ тані, кусыньтчӧма коньӧрӧй. Ставсьыс таысь ыркнитліс-топавліс Ӧлексейлӧн сьӧлӧмыс. Пемыд посводзсяньыд пырӧм бӧрын нинӧм эз тыдав. А би кольта кор сявкнитіс, быд керка кер ловзис, быд лӧсыштӧм ув синмас шыбитчис...
Пуксис Ӧлексей ӧдзӧс дорӧ, ас вӧчӧм лабичӧ, гоньйӧдлӧ юрнас. Ӧтнас, буди, пӧчыс олӧ. Некод тай оз тыдав-а. Керка пытшкӧсыс гӧлиник, кӧть и кык вежӧса. Ӧтиас вель ыджыд пач зымвидзӧ-сулалӧ, юр весьтас паськыд плакаясысь пӧлать. Дзик ӧшинь дорас кузиник пызан, ас краситӧм лабич. Сы весьтын, стенас, рӧмпӧштан ӧшалӧ, ичмоньӧс моз ки чышкӧдӧн гартыштӧма. Орччӧн — пач пӧдан кодь радио. Татшӧмсӧ Ӧлексей сӧмын важся киноясысь аддзыліс, гашкӧ, война кадся на да.
Пачладорланьыс тасьті-пань видзанін, гоз-мӧд улӧс сулалӧ, ва ведра...
А мӧдар вежӧсас кык пӧв дзескыд, кӧлуй шкап да крӧвать и тӧрӧма, нинӧм сэсся оз тыдав. Мортыслӧн став озырлуныс тайӧ и эм...
Пӧчӧ вель дыр гольӧдчис пачводзын, чай шонтіс-пузьӧдіс. Ӧлексей мыжа морт моз пукаліс порог дорын. Колӧ жӧ сылы вӧлі рытгорувнас мушшайтчыны йӧзыслы, нок вӧчны тайӧ пӧчыслы. Тьпу, лешак! А кор дзурс пемыд лоӧ, кыдз нӧ бӧрсӧ собас? Енмыс тӧдӧ, мыйӧн помасяс татчӧ волӧмыс. Позьӧ ӧд сёрнитчыны пӧчыскӧд: аски, мися, кежалас, югыднас. Бурысьтӧ быдтор позьӧ, мыйла нӧ оз. Тшайсӧ юасны-а, шонтысяс кӧть квайт верст уйӧм бӧрын, пӧсь ванас гырксӧ пожъялас. Пызан саяс и сёрнитчас пӧчыскӧд, аски кузяыс...
— Мый нӧ тэнад нимыд? — матыстчис Ӧлексей дінӧ пӧчӧ. Копыртліс чышъяна юрсӧ, тапнитіс ас пеляс: — Ме омӧля кыла да, тэ гораа сёрнит. Дзикӧдз ӧд пельтӧммыны куті...
— Ӧлексей ме, карсянь со вои. Важ мойдъяс да сьыланкывъяс чукӧртала-гижала.
— Личӧдчы вай, туй морт. Лок матӧджык, тшай юам, — пызанлань индіс пӧчӧ, кыдзкӧ яндысяна видзӧдліс воысь вылӧ, быттьӧ шуис: эн пӧ дивит менӧ, ог кӧ чӧскыда верд-юктав...
Ӧлексейӧс эз ков мӧдысь корӧм. Ӧшӧдіс кӧрт тув йылӧ кокньыдик пасьсӧ, пеля шапкасӧ да пуксис пызан сайӧ. Пӧчыд сола тшак лэптӧма, пуӧм капуста, картупель вундалӧма тасьтіӧ, кӧнтусь выйӧн гудралӧма, кӧвдум тэчӧма... Тшайсӧ кисьталіс сука, мед пӧ кӧрсӧ кывлан, сьӧлӧмыд кузь туй бӧрад бурмас...
Дзик бокӧвӧй морт, тӧдтӧм ньӧти, а со пыдди пуктӧ Ӧлексейӧс. Пиӧс моз лелькуйтӧ. Гашкӧ, пи ни ныв мортыслӧн абу да, кысь тӧдан? Жбыргисны-муналісны быдмӧм бӧрас...
Тадзи мӧвпаліс чай юигӧн Ӧлексей, ачыс син бӧжнас кыйкнитлывліс пӧчлань.
— Пукалам, сёрнитам, а ог и тӧд, кыдзи тіянӧс шуӧны?
— Кыдзи нимӧй? — пӧчӧ чышкыштіс пызан вылысь абутӧм буссӧ, вильыш нюмсер котӧртіс да вошис гӧгрӧс чужӧмыслӧн сук чукыр пӧвстас. — Мамӧй тай Надьӧӧн шулӧма-а. Батьӧ Степан вӧвлі. Ас сиктсалы Пошта Надьӧ. Бӧръя дас восӧ, пензияӧдз, пошта новлӧдлі. Сирасис сэсся нимыс...
— Мыйла нӧ сирасис? — чуймис Ӧлексей, быдӧн гӧлӧсыс ёсьмис.
— Менам мам нэмсӧ нянь пӧжаліс. Пекар Настаӧн и тӧдӧны. Кодлысь кӧть он юав, пыр керкасӧ индасны. Ме серти кӧ, бур тайӧ, йӧзыд зіль да киподтуя войтыртӧ ӧдйӧ казялӧны.
— Дашкӧ, дашкӧ...
Пошта Надьӧ довкнитіс чышъяна юрнас, пыдісянь ышловзис, но сёрнисӧ водзӧ эз нуӧд, быттьӧ сьӧлӧмнас кыліс Ӧлексейӧс: рыт пуксис, сап пемыд ывла вылын, а шӧр сёрниӧдзыс, карса мортлӧн могӧдз, век эз воӧдчыны.
— Ю на тшайтӧ, ваыс ӧд миян чӧскыд, — пызан сайысь петігӧн тшӧктіс пӧчӧ.
— Чӧскыд и эм. Абу карса кодь хлора. Аттьӧ, пӧттӧдз лои, — шлапкис морӧсас Ӧлексей.
Вешйис ӧдзӧслань, кузь лабич помӧ, сэсянь гораа юаліс:
— Ме, мися, могӧн эськӧ кежи да. Важся мойд-сьыланкывъяс корсяла. Гижала найӧс. Он-ӧ мыйкӧ висьтыштӧй меным. Сьылыштӧй ли, гашкӧ, нӧдкывъяс тӧданныд, шусьӧгъяс.
Пошта Надьӧ вель дыр чӧв оліс, ас кежысь мыйкӧ мӧвпаліс, видзӧдіс кытчӧкӧ бокӧ, мӧдар вежӧсас. Ӧлексей лов шысӧ кутӧмӧн виччысис: кысь нӧ тӧдан, мый вочавидзас. Гашкӧ, эз кыв. Сэсся кодарӧ на пӧрысь морттӧ катовтас. Пыксяс дай — ог пӧ тӧд. Сэки быть лоӧ пасьтасьны да швачӧдны бӧр. Войыс дзикӧдз таляліс.
— Том дырйи эськӧ ёна сьывлывлім да, — юрсӧ бергӧдіс Ӧлексейлань пӧчӧ. — Ӧні ставыс нин вунӧма, пиук. Вошласьны куті...
— Мыйкӧ мында тӧданныд жӧ, — эз лэччысь Ӧлексей, весиг локтіс ӧдзӧс дорысь да бӧр пуксис пызан сайӧ, пӧчӧлы воча. А мӧдыс тойыштіс-дзебис дзор юрси пратьсӧ чышъян улас, тюп-тяпкерис вомнас, топӧдліс косіник пельпомсӧ... Быттьӧ дорйысис Ӧлексейысь: сирасин пӧ, сюра лешак, он мын тэысь. Гашкӧ, яндысис тӧдтӧм мортсьыд, гашкӧ, гӧлӧсыс эз вӧв да сы вӧсна пыксис.
— Кывъясыс вунӧмаӧсь, сорся буди...
— Онӧ сорсьӧй, вай видлӧй-а, — кевмысяна артмис Ӧлексейлӧн.
— Тэ тай менӧ му пырыс и ва пырыс нуан, — дӧзмана гӧлӧсӧн шуис Пошта Надьӧ, но здук мысти нюмдіс, ӧвтыштіс кинас — эг пӧ скӧрысь шу, эн сьӧлӧм бердад босьт, пиук.
Чышкыштіс вом дорсӧ чышъян помнас, ружӧктіс-кызӧктіс, тыдалӧ, лӧсьӧдіс гӧлӧссӧ.
— Сьылышта инӧ...
Босьтіс небыдика, тэрмасьтӧг, вӧсни гӧлӧсӧн:
Ланьтіс Пошта Надьӧ, чӧв-лӧнь лои керка пытшкын, сӧмын кузь гираа часі шлочкис-гартіс тэрмасьысь кадсӧ. Ӧлексей быттьӧ лабич бердас сибдіс, пӧчӧс кывзігӧн лэбаліс мӧвпъяснас тайӧ керкасьыс кӧнкӧ ылын-ылын, сійӧ тшем пемыд вӧрас, кытчӧ вошлі мича ныв. Син водзас сувтіс вӧралан пон — латшкӧс тушаа, крукыля бӧжа, визув. И зонмыс орччӧн: паськыд пельпома, лазъя, мыш саяс пищаль чурвидзӧ. Восьлалӧны найӧ куимӧн ордымӧд, сиктлань петӧны. Синва чышкалӧ ныв, нюмъёвтлӧ тшӧтш и, мездісны сійӧс вужля улын кулӧмысь, шудыс тай вӧлӧма на. Аслас и бать-мамыслӧн. Мӧдӧдіс сылы енмыс бур сьӧлӧма зонмӧс. Вашъялӧ со ныв водзын, кыйкнитлӧ югыд синнас, дільӧдӧ ассьыс сьӧлӧмсӧ, ерӧмаканьыд. Том вирыс пӧсь, дзулькйӧн пуӧ, визъялӧ-ветлӧ топыд сӧнъясӧдыс, ылькнитлӧ чужӧмас, пельӧдзыс пӧсьӧдлӧ.
— Чирӧма, мися, чирӧма гӧлӧсӧй, — курскӧ-кызӧкталӧ пӧчӧ. Сы гӧлӧсысь и пыркнитчӧ Ӧлексей, тӧвзьӧ зонма-ныла дорысь бӧр тайӧ керкаас, Пошта Надьӧ ордӧ. Мӧдыс зумбырвидзӧ лабичын, синсӧ оз чӧвтлы вылӧ, кысь нин казявны, кодарӧ нӧбӧдлісны мӧвпъясыс Ӧлексейӧс.
— Ме татшӧм сьыланкывсӧ эг на кывлы. Сё збыль! Сьӧлӧмтӧ кватитӧ. Кысь нӧ босьтінныд?
Пошта Надьӧ зунясьӧ нин шӧрт ёкмыльӧн. Шарскӧ-гартӧ шӧртсӧ, чуньясыс вель тэрыба котралӧны, но ачыс зумыш, бандзибъясыс топалӧмаӧсь, джуджыд чукыръясыс гыалӧны чужӧм пасьтаыс.
— Ачым сьывлывлі тай, — дыр мысти чӧвтіс нор гӧлӧсӧн, — олӧмас дзик тадзи вӧлі да...
— Кыдзи тадзи? — эз гӧгӧрво Ӧлексей.
— Ме, мися, ас йылысь сьыла.
Пошта Надьӧ лэптіс юрсӧ ёкмыль дорысь, нюмъёвтіс вежавидзана, мыжа морт моз.
— Вошлі пув вотігӧн коркӧ, том дырйи на. Муртса эг весьӧпӧр. Сэтшӧма повзи. Сы шӧрӧ-водзӧ вӧралысь паныдасис. Орчча сиктысь вӧлӧма. Сійӧ и мездіс менӧ, петкӧдіс тшем вӧрсьыд.
— Но-о-о! — чуймис Ӧлексей, оз тӧд, эскыны ли, абу ли пӧчыслы. Гашкӧ, содталӧ, гашкӧ, сё збыль.
— А водзӧсӧ кыдзи да мый?
— Верӧс сайӧ петі сэсся, кыйсьысь саяд, — бара нюмдӧ Пошта Надьӧ. — Тайӧ керкаас и олім-быдтысим. Петыр нима мужикӧй вӧлі. Война бӧрас нин кувсьыліс. Висис коньӧрӧй век, кырлӧдлӧма немечыд пытшкӧссӧ да...
— Асьныд, сідзкӧ, сьыланкывсӧ и лӧсьӧдлінныд? — шензьыштіс Ӧлексей.
— Гажтӧм босьтас да, намга тай вӧлі вомгорулӧ, кывъяссӧ корсяла, томдырсяӧс казьтыла. Сэсся Петыркӧд тешкодь тӧдмасьӧмыс юрӧ волас. Нюжйӧдлышта ас кежысь. Ӧтчыд дай мӧдысь... Дырнад тай сьыланкыв и артмис.
Быдторйыс паныдасьлӧ му вылад. Кутшӧм ылысянь лэбис-локтіс Ӧлексей, подӧн вуджис квайт верст, кежис ӧтка керкалань, шонтысьӧм ради... И со кыдзи мойвиис. Быттьӧ мойдысь олан туйыс пӧрысь пӧчыслӧн. Ачыс сьыланкывсӧ лӧсьӧдӧма и.
Тадзи мӧвпаліс Ӧлексей Пошта Надьӧлы воча пукалігӧн, морӧс пытшкыс быдӧн небзис, нимкодь лои, мый эз весьшӧрӧ швачӧд-мун та ылнасӧ, шудыс тай сылӧн вӧлӧма на.
— Челядь, кӧнкӧ, гырысьӧсь нин? — збоя шусис-юавсис Ӧлексейлӧн. — Внук-внучкатӧ сьывны велӧдан, майбыр...
А пӧчӧ лӧнис, быттьӧ вомас ва босьтӧма. Нускис-ноксис шӧрт ёкмыльӧн, юрсӧ улӧ копыртӧма, сӧмын чуньясыс тэрыба вӧрисны-котралісны. Ӧлексейлӧн юалӧмыс, тыдалӧ, мыйлакӧ эз лӧсяв Пошта Надьӧлы, дойдіс сійӧс. Ланьтіс тай со, жугыльтчис быдсӧн. Эк, мый и вӧчны? Аттьӧ шуӧм пыдди кырыштіс пӧрысь мортлысь сьӧлӧмсӧ. Кӧсйис нин Ӧлексей вомсӧ восьтыны, мӧдарӧ сёрнисӧ бергӧдны, мед бурасьны Пошта Надьӧкӧд, но сійӧ пановтіс.
— Енмыс меным ӧти пи и сетліс. Синмӧс моз видзим, сьӧлӧмшӧрӧс, оз тусьӧн кокӧдім, мӧс вӧра йӧлӧн юктавлім, небыдик корӧсьӧн пывсьӧдлім...
Бӧръя кывъяссӧ пӧчӧ ас пытшкас нин ньылыштіс, синва сорнас. Кос пельпомъясыс кутісны сыркъявны, шӧрт ёкмыльыс уси да тюрис-гӧгыльтчис пызан улӧ.
Ӧлексей дзикӧдз шӧйӧвошис. Пукаліс повзьӧм чужӧма, кын мыр моз, воча шуны нинӧм оз сяммы. Шуан, да, гашкӧ, мӧдарӧ артмас, он шу — бара жӧ абу лӧсьыд...
— Мыйкӧ нӧ лои али мый? — усьӧм гӧлӧсӧн шыасис Ӧлексей. — Пиыдкӧд, мися?
Пошта Надьӧ тільыштіс вазьӧм синъяссӧ, гоз-мӧдысь пыдісянь лолыштіс, быттьӧ сьӧлӧмас дзебис дільквидзысь дойсӧ, плавгис юр вылас чышъян.
— Чӧв, эз нинӧм сыкӧд ло, эз. Повзьӧді ме тэнӧ, пӧрысь йӧйыд. Кор дум вылӧ усьӧ, век сьӧлӧмӧй нормӧ, синваӧй доршасьӧ. Видзӧда, да менам Иван тэлань мунӧ. Уска жӧ и быдӧн. Гӧгрӧс чужӧма, ён.
— Кӧнкӧ ылын олӧ?
— Карынӧсь. Бура важӧн лэччисны. Первой райцентрас олісны. Кагаяснысӧ ме на видзлі. Быть отсав. Челядьыс шег кодьӧсь. Сэсся то нылыс висьӧ, то пиыс. А гозъя уджалӧны. Иван менӧ кевмысьӧмӧн корис: вай пӧ мезды, мамӧ, сё пӧгиб. Кысь нӧ он отсав. Куим тӧв олі на ордын, быдтыси. Эбӧсӧй сэки вӧлі на, майбыр.
Пошта Надьӧ орӧдліс сёрнисӧ, сунліс, тыдалӧ, мӧвпъяснас сійӧ кадӧ, сэсся ньӧжйӧник, синсӧ Ӧлексей вылӧ чӧвтлытӧг, водзӧ висьталіс:
— Сэки ми монькӧд быттьӧ лӧсявлім. Шань, мися, думайта, тӧждысьысь. Сельпо лавкаын сійӧ уджаліс. Картупельтӧ менсьым вӧлі пыр катӧдӧны, вузавны на чуктӧ. Сьӧмӧс вичмӧдлі жӧ налы: то дасаӧс сета, то унджык. Кык челядьнад ӧд абу кокни, Иван муртса институт помаліс, механикӧн леспромхозӧ индісны. Отсаси налы, мый верми, ныр вылӧ усьтӧдз. Мед нин, мися, олісны бура да шудаа. Мам сьӧлӧмыд тай пыр висьӧ-пессьӧ челядь вӧснаыд. Кӧть найӧ чунь пом кодьӧсь, кӧть уска-тошкаӧсь нин...
Пӧчлӧн кывъясыс ныж пуртӧн гурскисны Ӧлексейлысь морӧссӧ, гудралісны вежӧрсӧ, быттьӧ сійӧ мыйӧнкӧ мыжа жӧ тайӧ ӧтка морт водзас. Локтіс со, корсьысьӧ-пычкӧ Пошта Надьӧлысь казьтылӧмъяссӧ, мойд-сьыланкыв, а мый вӧчсьӧ лов пытшкас, оз казяв: мед сӧмын аслыс лючки-бур вӧлі-а, ылі сиктас волӧмыс весьшӧрӧ эз ло.
— Во вит-ӧ-квайт сайын сиктысь Иванӧс карӧ босьтісны, — ышлолаліг висьталіс пӧчӧ. — Шуӧ тай вӧлі: начальникӧн пӧ ӧні лоа, патера и быдӧн сетӧмаӧсь. Моньӧй сыӧдз нин торсъявлывліс, а кор карӧ лэччисны, дзикӧдз кӧдзаліс. Букыша видзӧдӧ, быттьӧ мыжа морт вылӧ. Ме эськӧ сылы воча нинӧм ог шу. Олӧй, мися, кыдзи кӧсъянныд.
Пӧрысьыд тай босьтӧ. Висьӧдчыны мӧді, кокӧй юкалӧ, песлӧдлӧ коскӧс. Иван мырдӧн сорӧн и корис — тӧвйы пӧ миянын. Мыйла, мися, корӧ, бӧрыннас гӧгӧрвои: ыджыдджык патера вӧлӧм сетӧны, менӧ пропишитасны кӧ. Но кык тӧлысь и верми овны. Бӧр лои гортӧ кайны. Моньыд дзикӧдз озырмӧма, чушъялӧ ме вылӧ, быттьӧ найӧс, коньӧръясӧс, дзескӧда. Иван кӧ гортын, яндысьӧ на. А кор сійӧ абу, кӧть синваӧн бӧрд, кума-кама ветлӧдлӧ, кыв оз шулы, сёйны оз сетлы ни. Дзик бокӧвӧй быттьӧ. Челядьсӧ «старая ведьмаӧн» шуавны велӧдӧ. Ойя да ойя, мыйта лои шогсӧ пыкны, синва кисьтны, кымын вой узьтӧг колис! Сэсся терпенньӧ бырис. Чукӧрті коркӧ кӧлуйӧс, гартышті тубрасӧ да шуи пилы: вай, мися, катӧд менӧ гортӧ. Кула кӧ, мед ас керкаын, шогӧй-гажтӧмӧйла сьӧлӧмӧй потӧ...
Буретш тӧв вӧлі, веж кӧдзыд трачкакылӧ. Керкаӧй кын, гӧгӧр лым тола шлапкӧма. Иван час-мӧд оліс дай бӧр шутёвтіс. Пиньӧн сорӧн пӧ тэкӧд нэм лоӧ мырсьыны. Сы бӧрын, веськыда шуа, ёнасӧ эз и кежав. Быттьӧ нянь шӧрӧм шӧрыштісны. Кык во нин эз волы ме ордӧ, письмӧ мӧдӧдлас дай. Век ыстысьӧ: некор пӧ, мамӧ. Быд отпускӧ лунвылӧ шлывгӧны, месянь мӧдарӧ, кысь нӧ сэсся сьӧлӧм оз нормы. Казьтышта кор ставсӧ, морӧсӧй сотӧмӧн сотӧ...
Ӧлексей юрсӧ ӧшӧдӧмӧн кывзіс пӧрысь пӧчлысь висьтасьӧмсӧ да сьӧлӧмыс курзис жӧ. Син водзас сувтіс аслас мамыс. Ӧтнас жӧ сійӧ, коньӧрӧй, кузь тӧвся рыт-войсӧ коллялӧ тыртӧм керкаын. Век тай вӧлі казьтылӧ: пукала пӧ ӧшинь дорын, син доймымӧн дзорга-видзӧда мир туй вылӧ. Кӧть эськӧ тӧда, он волы тэ, Ӧлексей, а думӧн пыр виччыся, гашкӧ, мыччысян кытыськӧ, кежалан чужан сиктад. Тӧв и гожӧм тадзи, асыв и рыт. Ёпкӧ-доймӧ мам сьӧлӧмыд, некод вылӧ сэсся надеясӧ кутны. Ӧтка пиыд — ӧтка пи на и эм. Медся муса, медся дона. Дзик ӧти бӧръя мыджӧд, пӧрысь мамлӧн олӧмын югыд кодзув.
Кор вӧлі воас Ӧлексей, мамыслӧн радыс! Жбыркъялӧ ӧтарӧ-мӧдарӧ, оз тӧд, кытчӧ пуксьӧдны писӧ, мыйӧн чӧсмӧдлыны. Пывсянтӧ котӧрӧн ломтас, корӧсьтӧ бӧръяс-лэччӧдас, медся жарас ыстас-мӧдӧдас Ӧлексейӧс. Швачӧдчы пӧ, небзьӧд лысьӧмтӧ. Майбыр, абу карса пывсяныд, ваыс кутшӧм небыд да сӧдз.
Гажмасны сэсся да вой шӧр бӧрӧдз кургасны-сёрнитасны. Самӧвартӧ гоз-мӧдысь лоӧ пузьӧдлыны. Став олӧм-вылӧмсӧ казьтыштласны, быттьӧ сё во нин абу аддзысьлӧмаӧсь. Ок и лӧсьыд лолӧ Ӧлексейлы тайӧ здукъясас, став дой-тӧждыс вошлӧ син водзсьыс, вежӧрсьыс, морӧс вылас лӧнь, сӧстӧм, кӧть сьывны горӧд, кӧть йӧкты.
Асывнас дыр узяс, садьмас сёрӧн, некытчӧ тэрмасьны, майбыр. Нюжвидзӧ гӧн вольпасьын, часілысь точкӧмсӧ кывзӧ. А мамыс важӧн нин ноксьӧ пачводзын, пӧжасьны удитӧма, небыд шаньгаӧн чӧсмӧдлӧ Ӧлексейӧс. Мӧс выйӧн мавтӧма, азыма куйлӧны сёр вылын, асьныс вомад вӧзйысьӧны.
— Чеччы вай, кӧдзалас пӧжасыс, — тэрмӧдлыштас на Ӧлексейӧс.
Ачыс нюмъялӧ вом тырнас, нимкодясьӧ ӧтка пинас. Со кутшӧм мича да ён, тӧлка и, учёнӧйӧн лоӧ. Татшӧм асывнас шудаджык мортыс вӧльнӧй светас оз сюр.
Янсӧдчигас бӧрддзас, топӧдчылас Ӧлексей бердӧ, синвасӧ кыкнан кинас чышкалӧ. Нетшкысян гӧлӧсӧн, мыкталіг юалас:
— Кор нӧ сэсся во-о-лан? Тэ ӧд менам гажыс да сьӧлӧмшӧрыс. Висьӧдча век, эн вунӧд мамтӧ. Кула, гашкӧ, да...
Тайӧ кывъяссьыс Ӧлексейлӧн горшыс гӧрддзасьлӧ, синваыс тюрӧбтӧ. Пиньсӧ мурчнитас, кутӧ асьсӧ, а пытшкӧсас ставыс биӧн сотчӧ-ыпъялӧ. Кӧть эськӧ нэм кежлас Ӧлексей кольччас гортас... Но быть мун, быть коль мамсӧ ӧткӧн. Довгас мир туй кузя Эжва юлань, теплоход дорӧ. И пыр гудрасьӧ вежӧрас, мый бӧръяысь сійӧ воліс сиктас, бӧръяысь аддзыліс кыр йылын сулалысь мамсӧ...
Ылькнитіс, тыдалӧ, пӧчлӧн шог-дойыс, пыкнысӧ эз нин выныс вӧв. Ӧлексейысь, кӧть и бокӧвӧй мортысь, эз кут дзебны нинӧм. Висьтасис тай со, курыштіс да койыштіс став чукӧрмӧм шог-дойсӧ.
— Кокӧй висьӧ-юкалӧ, весиг лавкаӧ ог вермы кайлыны, — синва сорӧн пычнитіс пӧчӧ. — Пывсян ломтыны ни, пес пыртны...
— А рӧдвужыд абу?
— Эмӧсь эськӧ да. Чойлӧн пияныс, верстьӧӧсь нин.
Мынтысьтӧгыд жель жӧ оз бергӧдны. Сулея пуктӧм виччысьӧны. Ветымын шайта пензияыд нӧ кыдз судзсяс. Юан али сёян. Ог вермы, да быдторйысь лоӧ мынтысьны. Пес пыртлӧмсьыд, пывсьӧдӧмсьыд, лавкаӧ ветлӧмысь... Пензия джынйӧй лотсьӧ тадзи. Кольӧм тулыс Миш Иванӧс да Педӧр Толяӧс потшсьыны медалі. Стын сайыс дзикӧдз нин пӧрласьӧма да. Сьӧмӧн, мися, мынтыся. Джынсӧ потшисны, сэсся голя вылӧ сувтісны: он кӧ пӧ доз пукты, мунам дай, матере. Пет да ачыд помав. Кысь нӧ меным майӧг сатшйӧдлыны? Эбӧсӧй дзик абу. Яндысьтӧм синъяс, мися, сюра лешакъяс. Вӧлі дзебасын ӧти сулея, зырасьны вайлісны бабаяс, ковмис петкӧдны. На, шуа, ырскӧй пӧрысь мортыдлысь бӧръясӧ, мед горшаныд сатшас. Босьтісны бара-й, синъясныс югъялӧ сӧмын. Бор бокас и тӧкаритісны, яндысьтӧм бугыльясыд.
— А пиыд нӧ мый вылӧ? — эз вермы кутчысьны Ӧлексей. — Оз ӧмӧй позь волыны, отсыштны? Пестӧ кӧть вайис-поткӧдліс... — юаліс скӧрыськодь дӧзмана гӧлӧсӧн, а вежӧрас пыр и юковтіс: «Ачыд нӧ кутшӧм? Ёна-ӧ волывлан гортад, мамыд дорӧ. Кысь нин пес вайны, поткӧдчыны... Эновтін пӧрысь мортӧс, сылысь сьӧлӧмсӧ шогыс, тыдалӧ, йирӧ тайӧ пӧчыслысь моз жӧ. Эк-эк-эк, ӧтка пиян, сюра и гӧна сьӧлӧмаяс...»
Пошта Надьӧ видзӧдліс Ӧлексейлань, быттьӧ и збыль юаліс, но сэсся шога чӧвтіс:
— Отсыштасны, виччысь вай. Таво тӧв дзикӧдз кок йылысь усьлі. Киӧс да коскӧс юкалӧ-песлӧдлӧ, ывлаасьны муртса петала. Сельсӧветса пред воліс видлыны, аттьӧ таысь. Шуӧ, пи пӧ эм, а тадзи мырсян-олан. Мися, гиж вай, тэ грамотаа морт, пилӧн удж вылас, мед чирыштасны сійӧс. Аслам синваӧй тюрӧ, мортсьыс яндзим. Пӧсьвывсьыд шуи, сэсся, думайта да: лёктор ӧд вӧча, ӧти питӧ няйтӧсьта. Мортыс сійӧ партийнӧй, гижліс, ыджыд чинӧдз пӧ регыд воӧдча. Киӧй эз лыб сьӧдӧднытӧ. Кывсяс, да лёк лоӧ. Нэм кута ачымӧс песны-кӧритны... Шуи предлы: эн, мися, гиж нинӧм, кыдзкӧ-мыйкӧ ӧтнам ола...»
Дзикӧдз нин пемдіс. А Пошта Надьӧ век висьталіс ассьыс олӧм-вылӧмсӧ, бӧрддзыліс на гоз-мӧдысь, килутшнас косӧдліс син гуранъяссӧ, корсюрӧ серӧктыліс и, кӧть эськӧ пӧчлӧн серамыс курыд ёкмыльӧн тасасьліс Ӧлексейлы горшас. Гӧгӧрво мам сьӧлӧмтӧ, лов-вежӧрсӧ. Пиыс пикӧ воӧдӧма, олӧмыс талялӧ-песлӧдлӧ Пошта Надьӧӧс, а сійӧ мый вермӧ шогсӧ пыкӧ, дорйӧ на ассьыс Ивансӧ: мед бара-й лёктор оз жӧ ло-а. Быттьӧ чунь пом кага. Нелямын арӧса, уска-тошка шӧвктуг!
Мудзис, тыдалӧ, бӧръявылыс Пошта Надьӧ, ланьтіс жӧ, ружӧктіс морӧс тырнас, сыналіс дзор юрси пратьяссӧ.
— Вод да узь вай. Кытчӧ нӧ вой улас мунан.
— Абу эськӧ лӧсьыд да, — топӧдліс пельпомъяснас Ӧлексей, но водзӧсӧ эз кут пыксьыны. Кытчӧ и мунан вой шӧр каднас, код тэнӧ виччысьӧ...
Мӧдысь эз ков тшӧктӧм — кайис паччӧрӧ да нюжӧдчис пӧчӧн лӧсьӧдӧм вольпасьӧ. Дыр куйліс восьса синмӧн. Пошта Надьӧлӧн висьтасьӧмыс кырлӧдліс пытшкӧссӧ, пудъя изйӧн личкис морӧссӧ. Сэсся ньӧжйӧник ставыс бердіс, ылыстчис-вошис... Унмовсис асъявылыс нин, вӧтӧ суніс. Быттьӧ локтӧ Ӧлексей чужан сиктас, Эжва дорсянь гортлань кайӧ. Луныс мича, югыд, паськыд юыс лӧсталӧ-ворсӧдчӧ шонді водзас. Нимкодь Ӧлексейлы, сьӧлӧмыс чеччӧ-нетшкысьӧ. Майбыр, бара на шуд уси мамсӧ видзӧдлыны.
Кокъясыс асьныс лэбӧдӧны Ӧлексейӧс тӧдса потшӧслань. Но мый нӧ тайӧ? Пырӧ дзиръяӧд, а йӧр тырыс йӧз. И кильчӧ вылын, и пывсян дорын, и керка пельӧсын. И некод кыв ни джын оз шу Ӧлексейлы. Быттьӧ вомнысӧ вурыштӧмаӧсь. Ставныс зумышӧсь, шог чужӧмаӧсь. Ӧлексей вылӧ дзоргӧны-видзӧдӧны, бокӧ вешйӧны, туй сетӧны... Корсьӧ Ӧлексей синнас мамсӧ, ӧтарӧ-мӧдарӧ юрсӧ бергӧдлӧ, чепсасьӧ. Некыдз оз аддзы мамсӧ, некӧн сійӧ оз тыдав...
Зутшкӧ сьӧлӧмыс, потӧ-чеччӧ морӧсас. Тӧвзьӧ-котӧртӧ Ӧлексей потшӧс дорсянь, лэбыштӧ кильчӧ вылӧ, пырӧ керкаӧ...
Садьмис Ӧлексей гора ымӧстӧмысь, пӧсялӧма, юрсиыс люстик ва. Сьӧкыда лолаліг куйліс бура дыр, зілис вӧтлыны-ылыстны син водзсьыс аддзылӧмторсӧ, мисьтӧм мӧвпъяссӧ, кодъяс жӧдзисны-гӧгралісны сы юрын.
А пӧчӧ чеччӧма нин, ноксис-тапикасис пачводзын, гольӧдчис чашка-паньӧн, мыйкӧ ропкис вомгорулас. Недыр мысти дзужгыны кутіс самӧвар, гораа шыасис радио: «Сёрнитӧ Сыктывкар...»
И быттьӧ кокниджык лои Ӧлексейлы сьӧлӧм вылас, быттьӧ Пошта Надьӧкӧд тӧрытъя сёрниыс татшӧм лёк вӧтӧн жӧ вӧлі, а ӧні, тайӧ асылӧ, кор ӧшинь сайын ловзьӧ-пестысьӧ выль лун, ставыс колис-лэбыштіс кытчӧкӧ бӧрӧ да сэсся оз нин некор петкӧдчыв.
Чай юӧм бӧрын Ӧлексей аттьӧаліс Пошта Надьӧӧс шоныд паччӧрысь, мӧдӧдчис петны.
— Иванӧс кӧ аддзылан, висьтав, мед волас, — ӧдзӧс дорын синвасӧ чышкыштіс пӧчӧ. — Мамыд, шу, висьӧ, виччысьӧ ёна. Карас сійӧ леспромас уджалӧ.
— Корсьла, корсьла...
— Мун, бласлӧ кристос.
Ывла вылын вӧлі югыд нин. Вӧр сайысь нырсӧ мыччис гӧрд бана шонді, кок улын чарскис чорыд лым. Пошта Надьӧлӧн пӧсь чайыс шонтіс мунысьлысь морӧссӧ. Олӧмыс Ӧлексейлы тайӧ здукӧ эз нин вӧв сэтшӧм сьӧдӧн да шогаӧн, кутшӧмӧн сійӧ ылькнитіс тӧрыт. Быттьӧ дойясыс шылялісны талунъя тӧжд-удж водзас. Кысь сійӧ пӧчлысь писӧ, Ивансӧ, корсяс? Мый шуас? Ёна тай колӧ сюйсьыны йӧзкостӧ... Ӧлексейлӧн аслас нокыс голяӧдзыс. Диссертация помавтӧм, секторӧн веськӧдлысьыс дзуртӧ нин. А дачасӧ коді лэптас, гожӧмбыд лоӧ ывлаас пессьыны... Экма! Олӧмыс талялӧ-личкӧ.
А Пошта Надьӧ дзоргис гыӧра ӧшинь пыр, синнас колльӧдіс Ӧлексейӧс. Быттьӧ пиыс кежаліс. Вӧтын моз дзик...
