ӦТИ ВОДЗ АСЫЛӦ


Журналист Серафим Пыстинлӧн югыд паметьлы

Вонас ӧтчыдысь волывліс тайӧ луныс, кор Семён Маркович водза-водз садьмывліс, но дыркодь на куйлывліс крӧватьын ассьыс став воддза олӧмсӧ казьтылігмоз, а сэсся босьтчывліс дасьтысьны кузь туйӧ петігкежлӧ. Кӧть эськӧ рытсяньыс нин ставсӧ вӧлі тэчӧма ыджыд сумкаӧ. Гӧтырыскӧд некымын лун чӧж лӧсьӧдчисны. Но сійӧ нӧшта ӧтчыдысь ставсӧ видлаліс, эз-ӧ мыйкӧ ло вунӧдӧма.

Быд во со тадзи батьыслӧн кулан лун кежлӧ Семён Маркович ветлывліс сылӧн гу вылӧ. А воӧдчыны ылі Печӧра ю бердӧдз эз вӧв кокни. Колӧ мунны и поездӧн, и автобусӧн, и медбӧрын вильыш Сылва ю кузя катны пыжӧн. Коркӧ сэсся лун-мӧд-коймӧд мысти воан жӧ вӧвлӧм Марко грездӧдз, коді сулавліс Печӧраӧ усьысь Сылва юлӧн джуджыд берег вылын.

Ӧні грездыс важӧн нин абу. Мыйӧн ыджыд война ньылыштіс татысь став мужикуловсӧ, кольӧмаясыс разӧдчисны кывтыдджык сикт-посёлокъясӧ, кӧні нянь-солыд сійӧ кадад век жӧ кокниджыка сюрліс. А кольӧм керкаяссӧ вузалісны либӧ разисны да кылӧдісны Сылва ю кузя, медым лэптысьны выльлаӧ. Ӧні коркӧя оланінъяс местаын, муяс да видзьяс вылын быдмисны кыдзьяс, пипуяс, пожӧмъяс. Весиг сьӧкыд вӧлі гӧгӧрвоны, мый татчӧ коркӧ овмӧдчылӧмаӧсь йӧз.

Сӧмын вӧвлӧм грездсянь неылын джуджыд мыльк вылын вугралысь пашкыр пожӧмъяс пӧвстын век на дзоньвидза сулалісны крестъяс. Марко грездса ловйӧн на кольӧм олысьяс быд гожӧм волывлісны асланыс чужанінӧ да пелькӧдлісны матыссаяслысь гуяссӧ, сісьмӧм нин крестъяс пыдди сувтӧдлісны выльясӧс. И быдӧн на пиысь быть кежавліс Семён Маркович батьлӧн, Гӧрба Марколӧн гу вылӧ. Сійӧ ӧд вӧлӧма грездыслы подув пуктысьнас да сы нимӧн и шулӧмаӧсь выль оланінсӧ.

Эз весьшӧрӧ Маркоӧс шулыны гӧрбанас. Кыдзи помнитӧ асьсӧ Семён Маркович, батьыс сы дырйи пыр нин вӧлі мышкыра да мыш саяс ыджыд гӧрба. Быттьӧ татшӧмӧн и чужлӧма. Но збыльысьсӧ абу век татшӧмӧн сійӧ вӧлӧма. Грездса олӧма войтыр, батьыслӧн тшӧтшъяясыс, помнитісны на Маркоӧс латшкӧсіник, зумыд тушаа, муысь тэчӧм, том да смел зонмӧн. Сыысь бур вӧралысьыс да чери кыйысьыс тані абу вӧлӧма. Сійӧ и вайӧдӧма коркӧ Эжва йывса чужан сиктсьыс ассьыс матыссаяссӧ Сылва ю йылас, кӧні вӧрзьӧдлытӧм на пармаас вӧлі лыдтӧм-тшӧттӧм вӧрса зверыс, а сӧстӧм ваа юас чериыс пуӧмӧн пуис. Некымын воӧн зіль войтыр зымнитісны-лэптісны Сылва ю бокӧ зумыд короминаяс, вӧчисны видзьяс да муяс да пондісны шудаа овны-вывны парма шӧрын. А сэсся грездас вочасӧн кутісны овмӧдчыны и мукӧдлаысь воӧм йӧз. Местаыс тай, майбыр, тырмӧ. Сӧмын эн дышӧдчы да уджав. Ставыс аслад киясын. Но медводдзасяньыс тані медыджыднас да медся пыдди пуктана мортнас вӧлі Гӧрба Марко, код дорӧ татчӧс войтыр быдтор кузя шыасьлісны. И мӧдыс пыр кужліс бур мӧвп вӧзйыны. Муніс-ӧ сёрниыс ас костын зычитӧм йылысь, выль том гозъялы керка кыпӧдӧм йылысь, кодлыкӧ содтӧд му лӧсьӧдӧм йылысь, кутшӧмкӧ неминучаӧ веськалӧм семьялы отсалӧм йылысь.

Сӧмын тай асьсӧ Маркоӧс олӧмыс эз жӧ жалит. Быттьӧ Медыджыдыс кӧсйис видлыны том на мужичӧйлысь вын-эбӧссӧ, асьсӧ кылӧмсӧ, вермас-ӧ сійӧ прӧйдитны помтӧм сьӧкыдлунъяс пыр. Ӧти тулысӧ тайӧ вӧлі. Грездса куим ань кӧсйӧмаӧсь зарава вийӧдігмоз вуджавны ю мӧдлапӧлӧ, коді тайӧ пӧрйӧ вӧлі паськыдкодь да нӧшта нин визув. Но берегсянь муртса кылалыштӧм бӧрын налӧн пыжыд катовтчас да нывбабаясыд веськаласны йиа кӧдзыд ваӧ. Бур, мый Маркоыд сійӧ кадас берегсяньыс неылын вӧлӧма. Куимнан вӧйысьсӧ ӧд удайтчас смел мортыдлы васьыс кыскыны. Аньясыд эськӧ пыр жӧ вӧзъясны Маркоыдлы бипур пестыны да косьтысьны. Но мӧдыс сӧмын кинас ӧвтыштас да шуас, гортын пӧ нин шонтыся да косьтыся. А сэтчӧдз ӧд ыркыд тувсов тӧв улад ылын на вӧлі восьлавнытӧ.

Со и эз коль весьшӧрӧ тувсов ваад купайтчӧмыд. Биависьӧм босьтіс да сэтшӧма некымын тӧлысьӧн нюкыльтіс-гартіс морттӧ, мый мышкас гӧрб петіс. Но Маркоыд абу ляб рӧдысь вӧлӧма да эз сетчы висьӧмыслы. Нӧшта на яра быд уджӧ босьтчыліс да тадзи зілис венны ассьыс дойсӧ. А сылӧн кияслӧн вынысь полісны медся ёна мужичӧйяс. Ӧти гожся праздник дырйи неуна гажа мужикулов костын вен кыптіс, вермас оз кодкӧ на пиысь гартовтны чунь кызта кӧрт коколюка да бӧр сійӧс веськӧдны. Код тӧдас, кытысь кывлӧмаӧсь та йылысь, но шуисны видлыны. Сэк жӧ, кыдзи кӧть эз пессьыны, некод бурасӧ эз вермы вӧчны. Матыстчис сэки вензьысьяс дінӧ Гӧрба Марко, нинӧм эз шу, нюммуніс ас кежысь, босьтіс коколюкасӧ кодкӧ киысь, кокниа бертовтіс сійӧс, бӧр веськӧдіс да сӧмын нурбыльтыштіс, добрасӧ пӧ весьшӧрӧ тшыкӧданныд. Сэсся пыр жӧ вешйис бокӧ. Ставӧн шай-паймунісны.

А Семён Марковичлы медся ёна помнитсьӧ сійӧ бӧръя гожӧмыс, кор батьыскӧд ӧтлаын кайлісны Сылва ю йылӧ чери кыйны. Батьыс шуис: вузалам пӧ кыйӧм черисӧ да сійӧ сьӧм вылас и мӧдӧдам тэнӧ водзӧ велӧдчыны.

Налӧн грездас шӧр школаыс эз вӧв да Сеньӧлы, кыдзи сійӧс шулывлісны гортас, ковмис бӧръя тӧвъяссӧ мӧдӧдчывлыны некымын дас километр сайӧ Печӧра вывса ыджыд сиктӧ. Зонмыдлы велӧдчӧмыс сетчис да окотапырысь ветлӧдліс школаӧ. Да и батьыс казяліс тайӧс да быд ногыс ошкис пиыслысь зільӧмъяссӧ. Та дырйи тшӧкыда шуавліс:

— Велӧдчы, пиук, велӧдчы. Гашкӧ, и тӧлк лоас тэысь. Велӧдчӧм мортыд некытчӧ оз вош. Пыр нин кынӧмпӧттӧ аддзан. Да и ичӧтджык чой-вокыдлы мӧдысьджык верман отсыштны, кор кок вылад сувтан. А вермас лоны, Марко рӧдӧс на нимӧдны кутан.

Батьыслӧн тайӧ кывъясыс аслысногӧн шонтісны Сеньӧӧс. И сійӧ, мый дон кӧть тайӧ эз сувт, быть шуис помавны школасӧ да водзӧ велӧдчыны. Збыльысь, гортсянь некымын дас километр саяд олӧм-вылӧмыд эз жӧ пыр вӧв ма кодь. Мукӧддырйи, кор гортсянь вайӧм припасъясыд помасьлісны, сӧмын пузьӧм ва и ковмыліс дучкыны, эз кӧ ёртъясыс жаляддза юксьывны зонкакӧд сукарӧн да нӧшта бур сьӧлӧма велӧдысьыс пыртӧдлывліс ас ордас.

Ӧнӧдз помнитӧ Семён Маркович, кыдзи зэв унаысь субӧтаӧ урокъяс помасьӧм бӧрын некымын дас километр восьлавліс гортӧдзыс вӧрса южмӧм туйӧд. Мед сэсся вой узьӧм да пывсьӧм-мыссьӧм бӧрын сумка тыр сёян-юанӧн бара мӧдӧдчыны интернатӧ. А ӧтчыд, ыджыд кӧдзыдъяс дырйи, муртса дзикӧдз эз турды. Виртшыг ӧд вӧлі туйӧ петігас. Сэсся грездас воигӧн нин сэтшӧма кынмис да мудзис, мый ставыс веськодь лои. Пуксис туй бокын сулалысь коз улӧ шойччыштны. Аслыс шуис, мый здук-мӧд пукалыштас да водзӧ мӧдӧдчас. Но сэсся вугыртіс да сэтшӧм лӧсьыд лоис Сеньӧлы лов вылас. Вӧтасьӧ, быттьӧ шондіа лунӧ кывтӧ батьыскӧд Сылва ю кузя пыжӧн. Гӧрба Марко тапкӧдӧ Сеньӧӧс пельпомӧдыс да шуалӧ:

— Сеньӧ, Сеньӧ, эн узь, велӧдчы, мортӧн лоан.

А сэсся нӧшта ёнджыка кутіс тракйыны Сеньӧӧс. Восьтіс зонка синъяссӧ, нинӧм оз гӧгӧрво, а тайӧ вӧлӧмкӧ ас грездса мужичӧй вӧлӧн кытчӧкӧ ветлӧма да садьмӧдіс узьысьӧс.

— Тэ нӧ мый? Тӧкӧтьӧ кӧ эг су, эськӧ дзикӧдз турдін. Бать-мамыдлы шог вайин.

А сэсся зыралыштіс Сеньӧлысь банбокъяссӧ, песыштіс ки-кокъяссӧ да мыччис армейскӧй фляга:

— На, кӧтӧдышт вомдортӧ, мед шоналыштан.

Видліс Сеньӧ флягасьыд юантортӧ да муртса эз тшӧкмун. Сэні спирт вӧлӧма. А верстьӧ морт сералӧ:

— Нинӧм. Сэсся воан нин гортӧдзыд...

...А ӧні батя-пиа катісны Сылва юӧд кузь пыжӧн. Батьыс зібъясис. А Сеньӧ пукаліс пыж шӧрас. Ая-пиа негораа тэрмасьтӧг варовитісны ас костаныс. Сеньӧ бура сдайтіс став экзаменсӧ. Налӧн классысь унджыкыс шуисны мунны велӧдчыны ыджыд каръясӧ. Эз кӧсйы кольччыны ёртъяссьыс и Сеньӧ. Сӧмын ӧд мунӧм вылад оз этша сьӧм ков. Со и батя-пиа шуисны кайлыны Сылва ю йылӧ черила.

Быттьӧ ачыс Енмыс тайӧ пӧрйӧ на дор сувтіс. Поводдяыс вӧлі мичасьыс-мича. Раминик лун тӧв улын енэжӧд кывтісны еджыд кымӧрторъяс. Берег пӧлӧн сулалысь кыдзьяс, бадьяс, пипуяс, небыдика кышакылісны асланыс веж коръяснаныс. А налӧн вожъяс пӧвстын дугдывтӧг дзользисны-сьылісны вӧрса лэбачьяс. Кӧнкӧ неылын лыддис вояссӧ кӧк. А кыр йылын юыслысь мичлунсӧ, шуда да тӧлка-лада олӧмсӧ видзисны сэні сулалысь пожӧмъяс, сус пуяс да козъяс. Батьыслӧн быд зібйыштчӧм бӧрын юас сявкмунліс чериыс. Сы мында сійӧ сэні рӧдмӧма. А войыс быттьӧ эз и вӧвлывлы. Сӧмын шондіыс кытчӧкӧ дзебсьыліс. Но гӧгӧр вӧлі югыд. И бара нин недыр кежлӧ ойбыртлыштӧм бӧрын пондылісны сьывны вӧрса лэбачьяс, чолӧмалісны асъя кыасӧ. Сеньӧлӧн сэки шонавлывліс сьӧлӧмыс став тайӧ мичлуннас нимкодясигӧн. Ӧдвакӧ кӧнкӧ эм сэсся свет вылас татшӧм вӧр-ваыс. А сылы регыд ковмас эновтны ставсӧ тайӧс. Коркӧ нӧ овласны оз сэсся ас вӧр-ваыскӧд татшӧм аддзысьлӧмъясыс? Код тӧдас? И весиг шог лолывліс зонлӧн лов вылас.

Сылва юыс вочасӧн векняліс. Кутісны паныдасьлыны косьяс, кӧні ваыс резсис-бергаліс изъяс коластӧд. А сэсся найӧс вежлісны джумъяс. Сэні чериыс веськыда пуӧмӧн пуис. Вӧйтӧм ботанъяс пыр жӧ тырлісны сиръясӧн, сынъясӧн, кебӧсъясӧн. Став кыйӧмторсӧ сэні жӧ солалісны да бӧчкаясӧ сӧвтісны. Пыжыс ыджыд вӧлі да уна тӧрис.

Рытъяснас пестывлісны лыа берегӧ бипур. Но эз пыр водлывлыны узьны. Югыд гожся войясыс вӧтлывлісны кытчӧкӧ унсӧ. Юква панялӧм да чай юӧм бӧрын батьыс кузя висьтавліс пиыслы аслас олӧм-вылӧм йылысь. Кӧть эськӧ Сеньӧ унатор нин тӧдіс сы йылысь. Но нӧшта на унджык тӧдтӧмторйыс вӧлӧма. И тайӧ пӧрйӧ Сеньӧ водзын быттьӧ выльысь воссис батьыслӧн сэтшӧм абу кокни олан туйыс. Со на мыйта сылы ковмылӧма венны аслас олӧм чӧжыс, но мортыд тай бадь кодь жӧ нюдз вӧлӧма, абу чегсьӧма. Нӧшта на зумыдджык лоӧма. Кӧть и шуӧны Маркоӧс грездсаясыс Гӧрбаӧн, но оз сералӧм могысь. Сідзи нин артмӧма да. Мӧдарӧ, пыдди пуктӧны. Тӧдӧны, мый тайӧ мортыс тӧлка да веськыд, быдтор олӧмсьыс судзӧдіс аслас зільӧмӧн да сямӧн, и некор эз эновтлы неминучаӧ веськалӧм мортӧс. Гӧрба Марко сійӧн и висьтавліс ӧні пиыслы аслас олӧм-вылӧм йывсьыс, мед оньӧстӧм на том морт велӧдчас овны, кыдзи колӧ, оз усь ловнас кутшӧмкӧ налькйӧ веськалӧм бӧрын. Да мед жӧ лоас мортӧн!

А сэсся гортас воӧм бӧрын батя-пиа петісны пывсьыны. Бура и швачкӧдчисны корӧсьясӧн. Сеньӧ казяліс, мый кӧть висьӧмыс и ёна бертӧма батьсӧ, но сійӧ эбӧса на да и выныс эм на. А сэсся кӧджас нин батьыс кыскис пельӧссьыс сулея доз, сола черитор, ичӧтик румка да чолькнитіс-кисьтыштіс пиыслы:

— На, видлы неуна. Мед ставыс лоӧ бур тэнад водзӧ олӧмын. А тайӧ курыдтор вылад ёнасӧ эн видзӧд. Корсюрӧ сӧмын ловтӧ кыпӧдыштӧм могысь, гашкӧ, и позьӧ-а.

Пывсянысь петігмоз нин батьыс бара сувтӧдіс писӧ:

— Кывзы, Сеньӧ, нӧшта ӧтитор йылысь эськӧ кӧсйи казьтыштны тэныд да...

Но друг тшӧкмуніс, чӧла олыштіс да лӧня нин помаліс:

— А, гашкӧ, оз и ков. Ачыд бӧрас гӧгӧрвоан.

А сэсся кутшӧмкӧ шогсьыс-шог, зэв гажтӧм синъясӧн видзӧдліс пи вылас. И сэтшӧм жаль лои Сеньӧлы батьыс, бӧрдмӧн жаль. И вошис сылӧн став окоталуныс мунны кытчӧкӧ татысь. Кодлы тайӧ колӧ? Кольччас грездас да кутас овны батьыскӧд орччӧн. Пондас вӧравны, чери кыйны. Семья лӧсьӧдас. Гӧтырыскӧд челядьӧс кутасны быдтыны. Мый нӧшта колӧ пармаын быдмӧм мортлы?

Но батьыс быттьӧ гӧгӧрвоис пиыслысь падмӧг мӧвпъяссӧ да небыдика тойыштіс сійӧс мышкӧдыс:

— Мун, мун восьлав. Кад нин ужнайтны. Аски ӧд тэныд водз колӧ чеччыны, туйӧ петны...

...А сэсся вӧлі ыджыд войвывса кар. Сэні олан да велӧдчан вояс. Сеньӧ, гашкӧ, сӧмын неуна падмыштліс, кор медводдзаысь веськаліс та ыджда карас, кӧні уличаяс вылын жуисны лыдтӧм-тшӧттӧм йӧз, гиля-голя кылӧмӧн ветлӧдлісны трамвайяс, паськыд ю вылын сулалісны морскӧй паракодъяс. И сынӧдыс тані вӧлі кутшӧмкӧ аслыспӧлӧс, уль да сола кӧра.

Вӧлӧмкӧ, институтад Сеньӧ кодь студентыд уна вӧлӧма. Абу ставыс карса. Россиялӧн уна пельӧсысь татчӧ локтӧмаӧсь. И Сеньӧ эз вӧв на пӧвстын медбӧръя мортӧн. Унакӧд ёртасьны кутіс. И эз сӧмын ас кодь жӧ студентъяскӧд, но и велӧдысьяскӧд. А найӧ тані зэв вежавидзысьӧс вӧлӧмаӧсь.

Ӧнӧдз помнитӧ Сеньӧ сійӧ дзор юрсиа, небыд да сӧстӧм синъяса нывбабасӧ, коді мыйлакӧ медводдзасяньыс йиджтысис зонлы паметьӧ. Тайӧ аньыс вӧлӧма коркӧ дворянкаӧн, помавлӧма Смольнӧй институт. Сеньӧ серти кӧ, дворянкаыдлы эськӧ коліс лоны вывті тшапӧн. Но некутшӧм тшаплун эз тӧдчы аньыслӧн. Мӧдарӧ, аслыссикас бурлунӧн ӧвтіс сысянь. Кутшӧм стӧча сійӧ тӧдіс важ олӧмсӧ, кутшӧм мича кывъясӧн кужис висьтавлыны сы йылысь. Сеньӧ вомсӧ паськӧдӧмӧн кывзіс нималана профессорлысь лекцияяссӧ. А мукӧддырйи аддзывліс сійӧс томӧн. Син водзас сідзи и сулаліс ӧти серпас: быттьӧкӧ тайӧ аньыс бал-маскарад вылын йӧктӧ. Кутшӧм тешкодь вӧлӧма олӧмыс, татшӧма кӧ сійӧ кужис вежны историясӧ. Императорскӧй дворса вӧвлӧм фрейлина со ӧні аскӧд тшӧтшъяяс моз жӧ сёрнитӧ Печӧра вывса ичӧт грездысь петӧм зонкӧд.

И быттьӧкӧ вошліс сэки Сеньӧлӧн вежӧрысь гортыс. Сійӧ сӧмын корсюрӧ письмӧасис батьыскӧд. Кадыс эз тырмывлы нинӧм вылӧ. Ыджыд карын вӧліны лекцияяс, семинаръяс, кружокъяс, а сэсся гожся экспедицияяс. И со ӧтчыд медбӧръя курсас нин буретш тайӧ дзор юрсиа нывбабаыс, нималана профессор, шыӧдчис Сеньӧ дінӧ:

— Семён Попов, ме тӧда тэнӧ пӧшти вит во. Тэысь вермас артмыны учёнӧй. Гашкӧ, мӧвпыштлан аспирантура йылысь?

Сэсся чӧв олыштіс да содтіс:

— Ог кӧсйы тэрмӧдлыны. Верман и гортад менам корӧм йылысь письмӧ гижны.

Сеньӧ виччысис тайӧ сёрнисӧ. Татшӧм вӧзйӧмтор йывсьыс сылы эз нин ӧтчыдысь казьтывлыны. Сійӧ дась нин вӧлі пырны аспирантураӧ. Но буретш диплом босьтан лунас воис гортсяньыс телеграмма: батьыс кулан выйын.

Сэки быттьӧ мыйкӧ бергӧдчис Сеньӧлӧн юр вежӧрас. Сійӧ вунӧдіс ставсӧ. Окота вӧлі кыдз позьӧ ӧдйӧджык веськӧдчыны гортас. Кӧть недыр кежлӧ, но ловйӧн на аддзывны батьсӧ. Ак кутшӧм ёна ӧні Сеньӧ пиняліс асьсӧ. Мыйла нӧ сійӧ вит во чӧж кӧть ӧтчыдысь эз слӧймӧдчыв волыны чужан грездас? Сӧмын письмӧяс корсюрӧ ыстывліс. Дерт, эз жӧ вӧв гортад дженьыд туйыс. Гортсаяс нинӧмӧн эз вермыны отсавны сылы. Ачыс со велӧдчигчӧжыс пыр нажӧвитіс аслас олӧм вылӧ. Быд здук ыджыд карын оліг-велӧдчигӧн сылӧн вӧлі стӧча артыштӧма. Но позис жӧ ӧд кӧть ӧтчыд вит во чӧжӧн кежавны ылі Печӧра йылӧ. И ӧні сійӧ кыдзи вермис пиняліс асьсӧ.

И бара Сеньӧлӧн синъяс водзӧ друг сувтіс батьыслӧн коркӧя шог да гажтӧм видзӧдласыс. Мый нӧ сэки кӧсйис висьтавны Гӧрба Марко Сеньӧлы, но сідзи эз и висьтав? И сӧмын ӧні зон гӧгӧрвоис, кутшӧм мӧвп сэки пессис батьыслӧн юр вежӧрын. Дерт жӧ, батьыс сиис пиыслы медводз бура велӧдчыны да лоны, гашкӧ, ыджыд, нималана мортӧн. Но мӧдтор, мӧдтор майшӧдліс сійӧс. Мед жӧ эськӧ сылӧн быдтасыс некор эз вунӧд чужан грездсӧ, кодлы подувсӧ пуктыліс ачыс Гӧрба Марко. Мед жӧ Сеньӧ, кор лоас сэсся Семён Марковичӧн, кутас волывлыны кадысь кадӧ аслас быдтасъяскӧд нин Марко грездӧ.

Дерт, мӧдар боксянь, Гӧрба Марко гӧгӧрвоис жӧ, мый Сеньӧ кодь зонъясыс кӧ муналасны грездсьыс, сідзкӧ, и тані олӧмыс кусас. Кыдзи тай куслывлӧ вадор берегын чери кыйысьясӧн эновтӧм асъя бипурыс. Но ӧд эмӧсь на грездас и мукӧд олысьяс. Найӧ ӧмӧй тшӧтш эновтасны чужаніннысӧ? Сідзкӧ нӧ, весьшӧрӧ лои Гӧрба Марколӧн парма шӧрын пессьӧм-вийсьӧмыс! Сідзкӧ нӧ, мӧдысь бара ставыс тані тырас вӧрӧн да олӧмыс пышъяс-котӧртас кытчӧкӧ мӧдлаӧ? Гашкӧ, та вылӧ и эз сюр воча кывйыс Гӧрба Марколы да сійӧ кадас пывсянсяньыс локтігӧн сідзи нинӧм и эз сяммы висьтавны пиыслы.

А сэки грездас воӧм бӧрын Сеньӧ эз нин су ловйӧн батьсӧ. Пальӧдыштіс ассьыс шогсӧ гу вылас ветлӧм бӧрын, гортсаяскӧд пызан сайын пукалігӧн. Сэки и висьталісны сылы, кутшӧм ёна Гӧрба Марко виччысьӧма Сеньӧӧс, кутшӧм окота сылы вӧлӧм аддзывны велӧдчӧм писӧ киас дипломӧн. Но эз тай со удайтчы. И бара сійӧ ёна дивитіс асьсӧ, мый эз корсьлы кадсӧ волыны бать дінас. Сэки и шуис аслыс, мый быд гожӧм бать кулан лунас пондас волывлыны сылӧн гу вылӧ.

Быттьӧ тӧрыт на ставыс тайӧ вӧлі. А со нин быдса олӧм олӧма. Талун ачыс Семён Маркович батьыслысь арлыдсӧ нин вуджис. Тӧдӧ, мый оз нин сэсся унаысь удайтчы волыны сылӧн гу вылӧ.

Збыльысь ӧд быдса олӧм прӧйдитіс. И аслас нин Семён Марковичлӧн челядьыс верстьӧӧсь. И пенсия вылӧ нин удитіс петны. А мыйкӧ нӧ колис эз сылӧн батьсьыс ӧтдор тайӧ олӧм йывсьыс казьтылӧм пыдди? Дерт, корсюрӧ жаль овлывлӧ, мый эз удайтчы наукаӧ туйыс. Сэки, батьыс кулӧм бӧрын, сійӧ эз нин мӧвпав ыджыд кар йылысь да кольччис чужанінас. Но и ас чужан муас сылӧн уджыс эз омӧль вӧв да эз этша удит вӧчны. Со тай ӧні улича вылын паныдасигӧн унаӧн чолӧмасьӧны сыкӧд. Сідзкӧ, колис налӧн юр вежӧрӧ ас йывсьыс бур пас. А таысь унджыкыс, гашкӧ, оз и ков да?

Дерт, челядьыс озджык сы туйӧд восьлавны. Олӧны кутшӧмкӧ аслыссикас торъя олӧмӧн. Гашкӧ, эз сідз куж быдтыны найӧс да? Коркӧ эськӧ Семён Маркович пондыліс жӧ панны ыджыдджык пиыскӧд сёрни, но мӧдыс пыр жӧ быттьӧ дивитыштіс батьсӧ:

— Миян, бать, асланым тӧждъяс тырмӧны. Ті олінныд ӧти ногӧн. А ӧні миянлы колӧ мӧд ногӧн нин велӧдчыны овны. Ми асьным тӧдам, мый вӧчны.

Тайӧ кывъяс бӧрас Семён Маркович медводдза здукас весиг лӧгасис. А сэсся бурджыка нин мӧвпыштіс да шуис аслыс, мед олӧны кыдзи кӧсйӧны. Ӧні ӧд и кадыс мӧд да збыльысь мӧд сикас тӧждъяс. Сӧмын мед лёк туйӧ эз сетчыны. Налы ӧд, томъясыдлы, тыдаланаджык, кыдзи мый вӧчны. Ачыс со томдырсянь жӧ асшӧр олӧмӧн оліс. Мед сӧмын помнитӧны сійӧ йӧзсӧ, кодъяс найӧс чужтісны-быдтісны да сійӧ мусӧ, кӧні найӧ олісны. А Семён Маркович оз вунӧд батьсӧ, оз. Мед и сійӧс оз вунӧдны. И та бӧрын олӧма морт кокни сьӧлӧмӧн чеччис крӧватьысь да кутіс дасьтысьны ылі туйӧ.


Гижысь: 
Гижӧд
Ӧти водз асылӧ
Жанр: 

lkejrlkelkrgner klrjnelknfrkl ekjnrjkenfrej

1