ЭЗЫСЬ РӦМА САМӦВАР
Ме сэки вӧлі ичӧт на, кор бать вайис гортӧ эзысь рӧма, рӧмпӧштан моз югъялысь бокъяса мича самӧвар. Сійӧс сувтӧдісны пыдыс жыр пельӧсас пызан вылӧ. И пыр жӧ жырйыс кутіс быттьӧ нюмъявны, сэтшӧма гажӧдіс югъялысь самӧварыс сійӧс. Дерт жӧ, эз мичлун вӧсна ньӧбны самӧвартӧ менам бать-мам. Сійӧ ыджыд семьяад зэв коланатор. Торйӧн нин пывсян бӧрын. А мӧдар боксянь кӧ, сійӧ кадас сытӧг керкатӧ шулісны гӧльӧн. Со пӧ ӧд кыдзи олӧны, весиг самӧварныс абу. Миян эськӧ и вӧлі коркӧ важ ыргӧн рӧма. Но сылы нэм помыс воис. И со важсӧ вежис мича, югъялысь самӧвар.
Пыр кежлӧ колисны паметьӧ субӧта лунъяс. Найӧ сэки вӧліны праздник кодьӧсь. Бать водзджык локтӧ удж вылысь, ваялӧ пывсянӧ пес да ва. А сэсся мам ломтӧ дзимбыра изйысь тэчӧм горъя пывсянсӧ. Вылыс розьӧд да пывсян ӧдзӧсӧд заводитӧ пуркйыны сьӧд тшын. Неуна биыслӧн лӧньыштӧм бӧрын мам лӧдсалӧ пывсянсӧ. А сэсся виччысьӧ, кор ваймас горйыс. Видзӧдӧ, мед став пескыс кушӧдз сотчис, ни ӧти ӧгыр эз коль. Пывсян ваймӧм бӧрын чадсӧ вӧтлӧм могысь койыштӧ гор вылӧ кӧш-мӧд ва да пӧдлалӧ вылыс розьсӧ да ӧдзӧссӧ, мед жарыс ымралас пывсян пытшкас да донавтӧдз шонтас сылысь быд пельӧс.
Кутшӧм лӧсьыд сэки овлӧ пывсян пытшкын. Жарыд чишкалӧ пель йывъястӧ. Ми, посниджыкъяс, куйлам пывсян джоджын. Верстьӧяс упкӧны-корӧсясьӧны. Чужӧмыс да яйныс чим гӧрд. Ньылӧмныс шорӧн киссьӧ. Аслыныс долыд. Содтыштӧны на жартӧ. Кӧдзыд ваӧн киськасьӧм бӧрын петӧны пывсян кӧджӧ пасьтасьны. Ловныс тырӧма. А синъясас аслыспӧлӧс дӧвӧльлун.
Мам сэккості пузьӧдӧ югъялысь самӧварсӧ. Сы бӧрын нин петӧ пывсьыны. А пывсянысь локтысьяс чышкалӧны пӧсьсӧ. Гораа пушкӧны-лолалӧны. Тэрмасьтӧг сёрнитӧны ас костаныс, мый талун пывсяныс воддза серти ёна жарджык вӧлі. Тыдалӧ, мамыд кос пестӧ эз жалит. И мед. Вежонся мудзыд ӧдйӧджык петӧ.
Пызан вылын сулалӧ нин да гажаа чипсӧ никельӧн вевттьӧм югыд самӧвар. Быттьӧ сідзи и кӧсйӧ чукӧстны пывсянӧ петалысьясӧс, мед ӧдйӧджык пуксяласны сы гӧгӧр. Паччӧр дорын вугралӧ сьӧд-сера кань да сідзжӧ виччысьӧ, кор позяс матыстчыны пызан дорӧ да мыйкӧ корыштны. И со медбӧрын мам локтӧ пывсянысь, недыр шойччыштӧ да сэсся ставӧн тӧрӧдчӧны самӧвар гӧгӧр. Медся ыджыд кӧзяйкаыс пызан вылын сэки, дерт, самӧвар. Сійӧ быттьӧ и неуна ышнясьӧ да нимкодясьӧ, мый со кутшӧма виччысьӧны пӧсь гӧснечсӧ пызан сайын пукалысьяс. И сэк жӧ быттьӧ аслас чискӧмнас чуксалӧ ыджыд семьяса войтырӧс пӧттӧдзыс юны юмов пӧсь тшайсӧ.
Бать-мам, а сэсся и мукӧдыс, кисьталӧны асланыс чашкаясӧ самӧварысь пӧсь васӧ, босьтӧны воманыс сакарторъяс да видзчысьӧмӧн пондӧны чурскыны биа пӧсь тшайсӧ. И сэтшӧм долыд да лӧсьыд сэки быдӧнлы сьӧлӧм выланыс. Ывла вылын чизыр вой тӧв. То буситӧ посни зэр, то уль лым усьӧ. Корсюрӧ скӧрмӧм тӧлыс таркӧдӧ ӧшинь стеклӧӧ. А керка пытшкын, майбыр, шоныд.
Вежон помасьӧм бӧрын бара лои упкытӧдз пывсьӧма пӧсь пывсянын, небзьӧдӧма лысьӧмтӧ, вӧтлӧма пытшкӧсысь став висьӧмсӧ. Ставӧн дзоньвидзаӧсь пукалӧны самӧваркӧд орччӧн да чурскӧны пӧсь тшай. Кыдзи нӧ он нимкодясь сэсся олӧмнас. Гашкӧ, талун тайӧ медся шуда луныс и эм.
Пызан сайын пукалігӧн верстьӧяс тэрмасьтӧг сёрнитӧны вежонся олӧм-вылӧм йылысь. Картупель воис эз омӧля. Сюрукӧс йӧртӧма нин картаӧ. Сылы тӧвбыд кежлӧ заптӧм турунсӧ сідзжӧ вайӧма горт дорӧдз. Челядь ветлӧдлӧны школаӧ. Ӧні кодсюрӧлы на пиысь выль кӧм-паськӧм бать-мам сёрнитчӧны ньӧбны. Найӧ ньӧжйӧник лыддьӧдлӧны ас костаныс, мый вӧчӧма нин да колӧ на вӧчны. Асланыс быдтасъяс вылӧ видзӧдлывлігмоз налӧн нюмдывлӧны чужӧмъясныс. Ен сыкӧдӧн, ставӧн дзоньвидзаӧсь. Мед сӧмын велӧдчисны бура да прамӧй йӧзӧн лоисны. Ичӧтджык арлыдаяслӧн сэккості асланыс челядь сёрнияс. И вӧр-ваті ветлӧмъяс, и ворсӧмъяс, и школаын велӧдчӧм йылысь юксьӧны мӧвпъясӧн.
А югъялысь самӧвар кывзӧ пызан сайын пукалысьясӧс да сідзжӧ нимкодясьӧ. Сійӧ ӧд кыпыдлунсӧ тайӧ рытас семьяыслы вайис. Со кутшӧм долыдӧсь налӧн чужӧмъясыс. Самӧварысь чӧскыд васӧ юӧм бӧрын. Окота самӧварлы, мед эськӧ тшӧкыдджыка вӧліны сы дорын татшӧм пукалысьясыс, мед пыр долыда овсис ыджыд семьялы. И сійӧ бара медбӧрын гажаа чипӧстіс.
А сэсся мам нуӧ тыртӧм нин самӧварсӧ пыдыс жырса пызан вылӧ. Идралӧ сёян колясъяссӧ, мыськалӧ бекар-лӧжка да водтӧдӧ челядьӧс. Та дырйи шӧпкӧдӧ вомгорулас, мед жӧ чӧскыда узисны сылӧн дитяясыс да бура олісны водзӧ вылӧ. Югъялысь самӧвар кывзӧ мамлысь шӧпкӧдчӧмсӧ да сідзжӧ сиӧ челядьлы став бурсӧ. Медбӧрын коркӧ сёрӧн кодь нин водӧны и бать-мам. Сӧмын ӧтнас кӧдзалӧм нин самӧвар кольӧ сулавны пызан вылын да видзны ыджыд семьялысь уннысӧ. Талунъя гажа рытыс самӧварлӧн помасис. А локтан субӧтаӧ, дерт жӧ, бара татшӧм кыпыд рыт лоӧ.
Уна во колис сійӧ кадсяньыс. Ог куж лыддьӧдлыны, кымынысь ми пукавлім субӧтаса пывсян бӧрын самӧвар дорын. Сэки миянлы вӧлі кыпыд да гажа сыкӧд орччӧн. Ӧні ог весиг тӧд, кӧні тайӧ мича, югъялысь самӧварыс. Но мам-бать керкаын сы дорын пызан сайын пукалӧмъяс йылысь пыр казьтывла да пыр жӧ долыд овлывлӧ сьӧлӧм вылын.
