КЕЛЬЧИЫД ӦД ЧЕРИ ЖӦ...

Койты ю вылын талун асывсяньыс бара гажа. Муртса на писькӧдчыштіс югыд рӧм, кыдзи кутісны локтавны татчӧ кыйсьысьяс. Татысь позис аддзыны вӧр лэдзысьясӧс, строительясӧс, шофёръясӧс и перӧ-ручка кутысьясӧс. Велӧдчысьяслӧн асланыс бригада, торйӧн нӧ кутшӧм кыйсьӧм. Ӧтлаад дурыштны и ворсыштны позьӧ, да и кодлы мый шедӧ, ставыс син водзын. А оз кӧ шед чериыс, луныс кӧть кольӧ гажаа, лоӧ мый казьтывны школаын, гортын.

Детинкаяс пиысь ми аддзим и важ тӧдсаӧс, Федяӧс, коді тай пӧдаритіс ассьыс шуда кыснансӧ Дарья тьӧтлы. Детина чангыля нырнас кыскыштіс васӧд сынӧдсӧ, синъяснас кытшовтіс кузь ты гӧгӧр, сэсся шуыштіс:

— Ме тай татчӧ вӧйтася-а.

Кытчӧ Федя, сэтчӧ и мукӧд. Сійӧ ӧд мӧдӧд во нин кыйсьӧ, тӧдӧ, кӧні бурджыка кутас шедны.

Унаӧн весиг зонпоснияс пиысь завидьтӧны сылы, кӧсйӧны лоны Федя кодь жӧ удалӧн да сюсьӧн. Мый кӧть и оз на быдӧнлы тайӧ удайтчы.

Детинкаяс шыбитісны ас вывсьыныс кокньыдик мешӧкъяс, заводитісны писькӧдны йӧрданъяс. Шоныд. Пошиктӧ небыд тӧв, быттьӧ сьылӧ бай-бай. Лӧсьыд татшӧм лунъяснас ывла вылын.

— Федь, кутшӧм кыснан вылӧ талун шедас?

— Кымӧра, сідзкӧ югыдджык кыснан колӧ вӧйтлыны, — юрсӧ лэптывтӧг вочавидзис медся мастер чери кыйысь.

А ёкышъяс югыд ни пемыд кыснан вылӧ эз кӧсйыны босьтны. Гашкӧ, часджын ӧвтчисны вугыр шатьясӧн том кыйсьысьяс, некодлы ӧти лов эз шед. Федя куим кыснан нин вежліс, а чери абу и абу. Дзебсьӧмаӧсь, оз кӧсйыны петкӧдчыны. Юръясыс ӧд налӧн пыдын, кӧнкӧ, видзӧдӧны, кыдзи зільӧны вуграсьысь войтыр, да сералӧны на вылын.

— Ислалі кӧ, бурджык вӧлі, — заводитіс норасьны медся кузь тушаа, кельчи кодь гӧгрӧс синъяса Лёва.

— Гашкӧ, мӧд ты вылӧ ветламӧй? — шуасисны мукӧдъяс.

— Ме тай некытчӧ ог мун-а. Кыйсьӧмыд ӧд сэтшӧм, кор шедӧ, кор и оз.

Федялӧн кывъясыс ышӧдыштісны детинкаясӧс, бара заводитісны вуграсьны. Копрасьӧны дженьыдик вугыр шатьяс кыйсьысьяс киын, а йиувса олысьяс оз и матыстчывны кыснанъяс дорӧ. «Мыйсяма тайӧ кыйсьӧм!» — видӧны чериясӧс йӧрданъяс дорын сулалысьяс.

— Эк, вӧчны эськӧ сэтшӧм аппарат, медым сюйлан сійӧс ва пытшкас да пыр и аддзан, кӧні чериясыс чукӧртчӧмаӧсь, — скӧра шыбитіс йи вылӧ пыридзсӧ Лёва.

— Мый нӧ, сідзкӧ, он лӧсьӧд, сямыд кӧ эм? — вомаліс сійӧс Федя.

— Ме тай Затон куръяӧ вӧлі нуӧдча, йӧршсӧ сэтысь сӧмын курав, — вишкис Коля Сватов.

— Кӧні ми абуӧсь, быдлаын шедӧ, — бара кыліс Федялӧн гӧлӧс. — Вайӧ ветламӧ мукӧд кыйсьысьяс дорас, видзӧдлам, шедӧ оз налы.

Тайӧ шуӧмыс детинкаяслы быдӧнлы воис сьӧлӧм вылас. Гартлісны жилкаяссӧ, мӧдӧдчисны ты шӧрас, кӧні кыйсисны олӧма йӧз. Ӧтилаӧ матыстчыласны, мӧдлаӧ воласны, быдӧн норасьӧны, некодлӧн прамӧйджык чери абу.

Татшӧмтор бӧрад Федялӧн другъясыс эз нин кӧтӧдлыны вугыр шатьяснысӧ, найӧ мыйкӧ, кылӧ, вашкӧдчыштісны ас костаныс, сэсся Лёва шыасис:

— Муна гортӧ да узя, бурджык лоӧ.

Федя дӧзмӧмпырысь мерайтіс сійӧс синъяснас, быттьӧ первойысь аддзис ӧти парта сайын пукалысь детинаӧс, сэсся збодера ӧвтыштіс кинас.

— Узьысь Ваньлы тэ вок, а абу кыйсьысь. Мун, а то пельӧй нин сьӧдмис тэнад дзуртӧмысь.

Эновтісны Федяӧс другъясыс, быттьӧ сійӧ вӧлі мыжа чери шедтӧмысь. Детина ӧбидаысла гурчнитіс пиньяснас да бӧр бергӧдчис аслас кыйсян местаӧ. Ыджыд вокыс киясӧн вӧчӧм кыснансӧ ваӧ эз нин лэдз. Сы пыдди мешӧксьыс кыскис мӧд пӧлӧс вугыр шать. Жилка помын ӧшаліс кык вугыр: ӧтиыс — мормышка, мӧдыс — прӧстӧй вугыр. Самаліс сэтчӧ комӧльтор, лэдзис йӧрданӧ. Ва веркӧсӧ сувтіс ичӧтик гӧрд пробка. «Видла, колӧкӧ, кельчи кутас шедны. Оз вермы лоны, мый тані чери абу». Сэсся шӧрыштіс рудзӧг нянь шӧрӧм, курччаліс сійӧс вомас да заводитіс шыблавны ваас.

Гижӧмӧн он вермы висьтавны ставсӧ, мый вӧлі, мый аддзыліс Федя. Эз на коль и вит минута, кыдзи гӧрд пробка сунгысьліс-вошліс ва пытшкӧ. Детина эз вуграв, ӧдйӧ лэптіс. Медводдза кельчи... Сы бӧрын мӧд... Коймӧд... Сэсся кутіс помся лэптавны. Содӧ кельчияслӧн лыдыс, содӧ детиналӧн радлуныс.

Бур, мый эз кывзысь Лёвалысь да кольччис. Тыртӧм киӧн эськӧ сэки ковмис локны.

Дӧзмисны, буракӧ, чери кыйысьяс. Ставӧн мӧдӧдчисны гортаныс. Матыстчисны ӧткӧн вуграсьысь детина дінӧ — чуймисны, Федялӧн чериыс быдса чукӧр, ставыс кельчияс.

— Вот дивӧыд, ми пӧсявтӧдз розьӧдчим, а юква вылӧ эг кыйӧй... Молодеч... Тэ, тыдалӧ, вугыр шатьӧн и чужлӧмыд.

Любӧ вӧлі кывзыны тайӧ ошкана кывъяссӧ Федялы, радлуныс муртса эз пет ортсӧ, вом доръясыс шешмунлісны.

— Ставыс ӧткодь кельчи. Уна кыйӧмыд, уна...

— Кельчиыд ӧд чери жӧ, — тшапа шуыштіс том кыйсьысь и бара лэптіс чери.

Олӧма войтыр, пыридзьяс вылас ӧшӧдчӧмӧн, дыр на сулалісны Федя гӧгӧр.