ЕНМӦЙ, ВИДЗ БИЫСЬ!
Водз тулыс. Ми, вок чукӧр, петім выль керка улӧ неважӧн вайӧм кер кырссьыны. Зіля уджалігӧн, ас коластын корсюрӧ варовитігмоз, эгӧ тӧдлӧй, кыдзи шондіыс нёровмуні увлань. Рӧмдыны кутіс. Кад пырны гортӧ. Тӧдлытӧг ме лэпті юрӧс да дрӧгмуні. Быттьӧ дзик орччӧн керка-мӧд-коймӧд сайын енэжӧ пуркйис-кайис би сора сьӧд тшын. Страк вӧлі видзӧдны тайӧ серпас вылас. Быттьӧ муыс потӧма да потастіыс сӧтанаыс пӧльтӧ сьӧд тшынсӧ, мед сы отсӧгӧн пӧдтыны да сотны став ловъя ловсӧ.
— Пӧжар! — эг вермы кутчысьны да горӧді ме. Ыджыдджык вокъяс лэптісны юрнысӧ да сідзжӧ чуймӧмӧн видзӧдісны енэжӧ кайысь тшын вылӧ.
А мир туй кузя пӧжарлань котӧртісны нин ведраа, чера да багыра йӧз. Збыльысь чайта вӧлі, мый кӧнкӧ орччӧн сотчӧ. А пӧшти километр сайын вӧлӧма ыпъялысь керкаыс. Кӧзяйкаыс пӧнара биӧн петӧма картаас мӧс лысьтыны. Мӧскыс вартӧма бӧжнас пӧнарад. Сійӧ пӧрӧма, да фитильсьыс биыс кутчысьӧма пельӧсӧ тэчӧм идзасӧ. Кӧзяйкаыд муртса удитӧма мӧссӧ петкӧдны.
Кор матыстчим ыпъялысь керка дінӧ, тшыныс кайис нин кымӧрӧдз. Керка дінас весиг матыстчыны эз позь, сэтшӧма скӧраліс яр биыс. Кос керйӧ кӧ кутчысяс сійӧ, ӧдвакӧ мыйкӧ верман вӧчны. Да и пӧжарнӧй машинаыд сійӧ кадас эз на вӧв. Верстьӧяс сӧмын коялісны ваӧн да лымйӧн орччӧн сулалысь керка стенсӧ, мед биыс сэтчӧ эз вудж. Неылын, йӧз чукӧрын, лимзіс-бӧрдіс кӧзяйкаыс. Но мый лоны лоӧма нин. Этша мый удитіс петны керкасьыс. Бур, мый нӧйтчӧмӧн нӧйтчысь мӧссӧ гезйӧн домалӧмӧн нуӧдісны бокӧ. Сійӧ сідзи и сюйсис би пытшкас. Сэні вӧлі сылӧн гортыс, коді и кыскис мӧссӧ ас дінас.
Ми, челядь чукӧр, сулалім верстьӧясысь неуна бокынджык, шензьӧмпырысь да полӧмпырысь видзӧдім ыпъялысь керка вылӧ. Би кывъясыс быттьӧ нимкодьысла йӧктісны керкалӧн вальдӧм нин сигӧр вылын, мыччасисны стеклӧтӧм ӧшиньяс пыр да нерисны гӧгӧр сулалысь йӧзӧс. Видлӧй пӧ сӧмын мыйкӧ вӧчны, сэки пӧ и тіянӧс сотам. Сьӧд тшын дугдывтӧг пуркйис-кайис енэжлань. Бур, мый эз вӧв ёна тӧла да трачкакылысь би киньясыс эз ылӧдз лэбны. Верстьӧяс сюся видзӧдісны на бӧрся да пыр жӧ кусӧдлісны.
Кыдзкӧ торйӧн нин шуштӧм вӧлі сьӧлӧм вылын. Кужтӧг кӧ вӧдитчан бинад да сетан вӧля, со тай помтӧм лёк вермас вайны. Быттьӧ ӧні зілис накажитны миянӧс грекӧ вӧйтчӧмысь, ӧта-мӧдӧс пыдди пуктытӧмысь, кокниа да нем думайттӧма овны зільӧмысь. Чеп йылысь орӧдчӧм ӧш моз этш тӧдтӧг йӧктіс чукӧртчӧм йӧз водзын. Радліс, мый петіс вӧля вылӧ, да некыдзи оз кӧсйы ланьтӧдчыны. Думайтіс на сы йылысь, оз-ӧ мыйкӧ сюр содтӧд ньылыштны.
Йӧз быттьӧ гӧгӧрвоисны, мый оз нин вермыны венны бисӧ, да рама сулалісны сотчысь керка гӧгӧр, негораа сёрнитісны ас костаныс. Налӧн синъясын и збыльысь вӧлі кутшӧмкӧ зэв ыджыд страк. Сыысь, медым эськӧ эз паськав биыс водзӧ. Эз су нӧшта кодӧскӧ загреки. А биыс тайӧс аддзӧмӧн, кажитчӧ, нарошнӧ сераліс йӧз полӧм вылын да яндысьтӧг эльтчис. Со кратшкакылӧмӧн уси керка пытшкӧсас джынвыйӧ нин сотчӧм пӧтӧлӧкыс. И керкаыс быттьӧ ымӧстіс-бӧрддзис терпитны позьтӧм дойысла да ыджыд шогысла. А биыс нимкодьысла муртса эз енэжӧдзыс качӧдчыв. И быттьӧ нарошнӧ, синъясыд эз вермыны торйӧдчыны сотчысь керкаысь. Вочасӧн йӧзыс кутісны разӧдчыны жӧ, кор гӧгӧрвоисны, мый весьшӧрӧ тані сулалӧны. Ымзысь-бӧрдысь кӧзяйкаӧс суседъясыс бурӧдігмоз пыртӧдісны ас орданыс. Вочасӧн лаймавны кутіс и биыс, кор аддзис, мый некод оз вермась сыкӧд. Тадзи жӧ раммывлӧ ышнясьысь да баквал морт, кор аддзӧ, мый некод оз кӧсйы сыкӧд вермасьны. Со и биыд бурасьныкодь кутіс да пӧт кань моз мӧдіс нювсьыны ӧстатки стрӧйба гӧгӧрыс. Би дорӧ колисны сӧмын видзӧдысьяс, мед эз ло нӧшта мыйкӧ лёктор. Асывводз кежлас коромина-керка местаын вӧлі сӧмын шоныд биӧн ымралысь гӧлӧвня чукӧр.
Кымын во колис сійӧ кадсяньыс, но тайӧ шуштӧм серпасыс ӧні на пыр син водзын. Уна пӧжар аддзылі сэсянь, и быдысь сьӧлӧмӧс личкывліс кутшӧмкӧ дой. Тшын йылӧ кайліс уна дас воӧн чӧжӧм эмбур. Сэсся, тыдалӧ, биысь полӧмыс и збыльысь вуджӧма миянлы ылі пӧль-пӧчьяссянь да нинӧмӧн сійӧс бырӧдны он вермы. Би вӧлі мортлӧн медводдза отсасьысьӧн да шонтысьӧн уна нэм чӧж. Морт зілис гӧгӧрвоны сылысь пытшкӧсса вынсӧ да поліс сыысь, кыдзи Енмысь, кодлы ставыс позяна, коді некодлы оз сетчы, скӧрмӧдасны кӧ сійӧс. И медводдза отсасьысь да шонтысь вӧвлі мортлы медыджыд врагӧн, кор петліс сылӧн вӧля улысь. Со и коли пӧжар водзын стракыс. И кор аддза енэжӧ кайысь пуркйысь би сора сьӧд тшын, пыр жӧ пасъяся да шуа ас кежысь: Енмӧй, видз йӧзӧс лёк биысь.
