ОЗ ПЫР ЫДЖЫДАВ ПЕМЫДЫС
И бара шондіыс дзебсис ылі вӧртас сайӧ. Вочасӧн пыр пемыдджык и пемыдджык лоис ывла вылын, керкаын. Мам ӧзтіс би. Но ичӧтик Ӧльӧшлы таысь эз ло кокниджык. Шензьӧ сійӧ сы вылӧ, мыйта вӧлі луннас югыдыс. Дзик быдлаын, дзик быд пельӧсын. Помтӧм. И ставыс кытчӧкӧ воши. Ставсӧ гӧгӧр шымыртіс кысянькӧ гусьӧн воӧм пемыд. Ывла вылын нинӧм оз тыдав, кӧть кыкнан синмад чуньястӧ сюй.
И гортын сідз жӧ быд пельӧссянь пемыдыс кыйӧдчӧ. Кажитчӧ, босьтас да сідзи и пӧдтас пызан весьтын ӧшалысь югыд лампочкасӧ да керкаас лоӧ ывлаын кодь жӧ пемыд. Весиг сьӧлӧмыс кынмыліс тайӧ мӧвпсьыс ичӧтик Ӧльӧшлӧн. А збыль кӧ нӧ тадзи лоӧ? Чайтӧ сэки ичӧтик Ӧльӧш, мый тайӧ пемыдсӧ вайис аскӧдыс кутшӧмкӧ лёк гундыр да ӧні зільӧ пӧдтыны югыдсӧ, а сыкӧд тшӧтш и став ловъя ловсӧ. И сэсся некор нин, дзик некор оз волы югыдыс.
Шог, вывті шог тайӧ мӧвпъяссьыс ичӧтик Ӧльӧшлы. Сійӧ эз вермы терпитны да юалӧ пачводз дорын ноксьысь мамыслысь:
— Мамук, кытчӧ нӧ югыдыс пышйис?
— Шойччыны, водіс пиук, лунтыръя ноксьӧм бӧрад мудзис да.
— А локтас оз нӧ бӧр сійӧ миянӧ?
— Дерт жӧ, аски водз асывнас бӧр локтас. Ми ӧні водам узьны. И ачыд тэ он тӧдлы, кыдзи югыдыс бӧр воас да вӧтлас пемыдсӧ.
— Мамук, а сэки ставыс бӧр ловзяс?
— Дерт жӧ, пиук. Ӧні ӧд ловъя ловъясыс узьны водісны, мудзисны да. И тэнад синмыд нин куньсьӧ. Вай водам ӧдйӧджык.
Мам водтӧдӧ детинкаӧс ичӧтик крӧватьӧ. Мед дона пиыс ӧдйӧджык унмовсяс, мойдӧ сылы Югыд да Пемыд йылысь кыськӧ кывлӧм мойд.
...Збыльысь овлӧмаӧсь коркӧ ӧтлаын Югыд да Пемыд. Но некор абу лӧсявлӧмаӧсь ӧта-мӧдныскӧд. Пыр тышкасьлӧмаӧсь. Сы вӧсна, мый Пемыдыс ӧтнас кӧсйӧма кӧзяитны му вылас да бырӧдны став ловъя ловсӧ. Сэк жӧ Югыдыс пыр олӧма бур мӧвпъясӧн. Сійӧ тӧждысьлӧма йӧз вӧсна, мед олісны найӧ тӧлкӧн-ладӧн и гӧгӧр налӧн вӧлі тыр-бур. Со и медбӧрын Югыдыс вермӧма аслас бурлуннас Пемыдлысь скӧрлунсӧ, а сэсся и асьсӧ Пемыдсӧ. Сы вӧсна, мый Югыд дорыс сувтӧмаӧсь ставӧн, кодъяс кӧсйӧны вӧлі овны свет вылас. И Пемыдлы быть лоӧма пышйыны. Но бур сьӧлӧма Югыдыд абу жӧ дзикӧдз вӧтлӧма Пемыдсӧ. Быдӧнлы ӧд колӧ овны. Лэдзӧма сылы волывлыны му вылӧ войяснас. И сэсянь Пемыдыс оз нин ыршась. Со и юкисны кадсӧ шӧри Югыдыс и Пемыдыс. Кӧть эськӧ Пемыдыд Пемыд и эм. Буретш пемыднас мыйлакӧ овлывлӧ став омӧльыс. Но локтӧ сэсся Югыд да вӧтлӧ омӧльсӧ бокӧ.
Ичӧтик Ӧльӧш вугралігмоз нин кывзӧ мамыслысь мойдсӧ да гӧгӧрвоӧ, мый ӧні сылӧн медыджыд дорйысьыс мамыс. Локтас кӧ гундырыд татчӧ, мамыс, дерт жӧ, кортӧм гӧсьттӧ вӧтлас. Сійӧ ӧд зэв тӧлка. Быдтор тӧдӧ. И некодысь оз пов. Та бӧрын детина унмовсьӧ.
И вӧтасьӧ ичӧтик Ӧльӧш, мый збыльысь войнас налӧн керкаӧ пырис Пемыд вылас ыджыдалысь гундыр да кӧсйӧ нуӧдны аскӧдыс детинаӧс. Но друг кыськӧ локтіс мамыс да кыдзи тай горӧдас мисьтӧмсьыс-мисьтӧм гундыр вылӧ. Тшӧтш и ичӧтик Ӧльӧш смелмӧдчис, уськӧдчис гундыр вылад да кутіс вӧтлыны сійӧс. И повзис ӧд гундырыд мама-пиаысь да бӧр пышйис. А ичӧтик Ӧльӧш нимкодьысла серӧктіс. Весьшӧрӧ повсьӧма гундырсьыд.
Асывнас Ӧльӧш восьтіс синъяссӧ, а керкаас югыдсьыс-югыд. Кытчӧкӧ и збыльысь пышйӧма Пемыдыс. Некӧн оз тыдав. А ӧшинь пыр сявкйӧ ассьыс югӧръяссӧ югыд шонді. Ывлаын дзользьӧны лэбачьяс, увтӧны понъяс. Со кодлӧнкӧ Сюрукыс бакӧстіс. Керкаын нявзӧ Васька кань, корӧ мамлысь чӧскыд мӧс вӧра йӧв.
И пыр жӧ долыд лои та бӧрын ичӧтик Ӧльӧшлы. Вошис пемыдыскӧд тшӧтш и тӧрытъя полӧмыс. Вунӧдіс весиг мисьтӧмсьыс-мисьтӧм гундыр йылысь вӧтсӧ. А сьӧлӧмыс морӧсас нимкодьысла сідзи и чеччӧ. Ак кутшӧм лӧсьыд да долыд свет вылас, кор гӧгӧр югыд! Бара Ӧльӧш лунтыр кутас ворсны аслас чачаясӧн, котравны Васька канькӧд да Лыско понкӧд. И зэв гажа лоӧ ставлы. Сідзкӧ нӧ збыльысь Югыдыс оз сетчы Пемыдыслы. Сӧмын недыр кежлӧ мудзас да шойччыны водлывлӧ. Мед лунся уджъяссьыс коссӧ веськӧдыштны. Мӧвпалӧ ичӧтик Ӧльӧш, мед жӧ век лоас югыд, мед жӧ сэсся некор нин оз волы пемыдыс. И долыд сылы тайӧ мӧвпъяссьыс.
