КӦДЗЫД Ю ДОР КЕРКА

Пӧрысь Елесь вевттьысьӧма важ паркашойӧн, куйлӧ пач бердас вылыс джоджын. Сёр-ӧ-водз нин, сійӧ оз тӧд, ни тӧдны оз вермы. Югдӧ сёрӧн, а енэжыс тӧрытсянь нин гудыртчӧма кымӧръясӧн. Чеччыны дыш: ӧти-кӧ, керкаыс кӧдзыд; мӧд-кӧ, Елесьлӧн кымынкӧ лун нин висьӧ коскыс да кокыс. Узьны оз жӧ узьсьы, сэсся со куйлӧ, медтыкӧ пӧраыс кольӧ-а. Кытчӧ сылы тэрмасьныс? Садьмӧдіс сійӧс Мизгыр, надзӧникӧн ӧдзӧсӧ гыжъясьӧмӧн вӧзйысиг. Мизгыр, неыджыд йӧгра сера пон, во дас нин олӧ тайӧ зимовкааяс.

— Ме тэныд, Мизгир!.. — брощитӧ Елесь, ачыс юрсӧ сюйӧ парка улӧ. — Гыжъясьлы тыкӧ менам...

Пон недыр кежлӧ дугдыліс кокӧн ӧдзӧсӧ шаркӧдчӧмысь, сэсся друг кутіс омлявны нюжйӧдлӧмӧн да нораа.

— Мед тэнӧ кӧинъяс сёясны!.. — видчис Елесь кыпӧдчигмоз.

Битӧг муніс сійӧ ӧдзӧс дорӧ, восьтіс, гӧгӧрвоис, мыйла коскыс висьӧ, мыйла пон вурзалӧ. Мый вӧлі тыдалӧ восьса ӧдзӧсӧд, ставыс лымйӧн саялӧма. Аддзӧ, быттьӧ еджыд ловъя тыв ӧшйӧма гудыр кымӧръяссянь муӧдзыс. Небыд лымторъяс бергалігтырйи лэбалӧны. Керкаас вӧлі пемыд. Лым пыр тыдалӧ пила пинь кодь вӧр йыв ю сайысь, тыдалӧ пемыд юыс, вадор изъя нӧрыс. Прӧсуж пон пукалӧ восьса ӧдзӧс водзын, сэтшӧм гӧгӧрвоан синмӧн видзӧдӧ кӧзяиныс вылӧ.

— Но, сідзкӧ нӧ, пом!.. — шуис Елесь пон синъяс юалӧм вылӧ. — Нинӧмтор, вокӧ, он кер... Эштіс!..

Пон легнитіс бӧжнас, сэсся никӧстіс меліа зэв, кыдзи никсылӧ кӧзяинлы ӧтнаслы сӧмын.

— Но, эштіс. Мый ся керан, Мизгыр?.. Коли тай миян шоныд гожӧмным. Ӧні сэсся водам ас гуаным...

Тайӧ кывъяс бӧрын Мизгыр чеччыштіс да кӧзяинсьыс водзджык воис керка пытшкас.

— Он радейт тӧвтӧ? — сёрнитӧ пӧрысь понкӧд важ из пачсӧ ломтігмоз. — Сьӧлӧм вылад оз во?..

Пач ломтігкості югдіс. Гудыр тӧвся асыв зэв дышиника босьтчис, быттьӧ шондіыслы сьӧкыд югӧдныс. Керка пытшкын муртса тыдыштӧ стенысь стенӧдз, ӧдва тӧдчӧ вылыс джоджыс. Сійӧс тэчӧма сьӧкыд плакаясысь. Керкаын ӧти ӧшинь, джынвыя дзоньтӧма чери гаддьӧн, муртса югыдсӧ лэдзыштӧ.

Мизгыр пукалӧ порог дорын, видзӧдӧ кӧзяин бӧрсяыс, легнитлӧ бӧжнас. Понйыд тай дӧзмылӧ жӧ ӧти пӧлӧссьыд. Мизгыр бара никӧстіс.

— Регыд, эн тэрмась, — шуӧ сылы Елесь, ачыс сюйӧ биӧ ва тыра чугун пӧрт. — Эштан.

Мизгыр водіс, пуктіс ёсь ныра юрсӧ водз кокъяс вылас, кӧзяин вывсьыс синсӧ оз лэдзлы. Елесь плавгис ас вылас киссьӧм дукӧссӧ. Пон нимкодьпырысь увтыштіс да шыбитчис ӧдзӧслань.

— Мися, мыйкӧ менам коймӧд лун нин коскӧй висьӧ, — висьталӧ Елесь понлы мунігмозыс. — Вӧлӧма кӧ, лёк поводдя водзын. Видзӧд, кыдзи лымйыс шлапкӧ...

Ӧти войӧн гӧгӧр дзоньнас вежсьӧма: вӧр быттьӧ матыстчӧма, юыс векняммӧма. Кымӧръяс кыссьӧны зэв уліті, му бердтіыс, неуна оз крукасявны коз пу да ньыв пу йывъясӧ. Видзӧдантор зэв гажтӧм: небыд лымторъяс шытӧг бергалӧны, усялӧны кулӧм му вылӧ.

— Регыд вӧлаяс локтасны, — висьталӧ морт понлы. — Ваясны миянлы нянь, сов, порок... Керканым тай со, Мизгыр, киссьыны кутіс-а...

Арся лун дженьыд. Елесь лунтыр бергаліс керка гӧгӧрыс, лӧсьӧдаліс, дзоньталіс ӧтилаті да мӧдлаті, буриника дзебсьыны тӧв кежлӧ. Ӧтилаын нитшыс петӧма кер костысь, мӧдлаын кер сісьмӧма, коймӧдлаын пельӧсыс дзикӧдз киссьыны кутӧма. Важӧн нин эськӧ колӧ выль керка сувтӧдны да, ӧтнадӧн нинӧм он вермы керныс.

— Кыдзкӧ гашкӧ тӧлыс кольӧ, — сёрнитӧ Елесь черӧн стенас татшкӧдігмоз. — Энлы, вӧлаяс локтасны да сэк...

Лым усьӧм став думсӧ Елесьлысь бергӧдіс вӧлаяс вылӧ, кодъяс ветлывлӧны туй пуксьӧм мысьт, юяс кутӧм бӧрын.

Йӧзӧс Елесь аддзывлӧ ӧтчыд во пиын. Вӧлі мый йылысь думыштны. Мизгыр лӧсьыда гӧгӧрвоӧ быд кыв кӧзяиныслысь. Мыйӧн кыліс «вӧлаяс», пырысь пыр видзӧдліс ю катыдас да нимкодьысь никӧстіс, быттьӧ кӧсйӧ висьтавны, со пӧ кысянь локтасны вӧлаясыд, нӧрыс сайсянь.

Керка дзоньталӧм мысти Елесь пуксис керпом вылӧ ӧшинь улас да думыштчис. Пон пуксис кок бердас, пуктіс прӧсуж юрсӧ Елесьлы пидзӧс вылас. Мый йылысь думайтӧ пӧрысь морт? Медводдза лым усьӧм бӧрын сылы нимкодь лолӧ, мӧд ногӧн – сэк жӧ гажтӧм сійӧс босьтлӧ: лыс усьӧм вайӧдӧ сылы тӧд вылас, казьтывлӧ важсӧ, кольӧмсӧ эсійӧ гӧраяс саяс, кытісянь видзувтӧ Кӧдзыд ю. Сэні сылӧн вӧлі аслас керка, аслас котыр, рӧдвуж. Ӧні некод некӧн абу. Быдӧн кулӧмаӧсь. Ӧтнасӧн коли. Сэсся со кытчӧ веськалі нэм помсӧ коллявны: кулӧ да некодлы весиг синсӧ тупкыны лоӧ. Ок, сьӧкыд ӧткӧн пӧрысь дырйи! Сэсся, гӧгӧр вӧр, нэмӧвӧйся лӧнь. Некодкӧд кыв шуны. Ӧти нин и кольӧма олан гажыс – пон. Ёна жӧ сійӧс радейтӧ Елесь!.. Сэтшӧма йӧз мӧда-мӧдсӧ оз радейтны. Сы помын Елесьлӧн став олӧмыс. Понйыс ӧд радейтӧ жӧ сы пыдди асьсӧ. Эз нин ӧтчыд кыйсигӧн Мизгыр ассьыс ловсӧ кутлы пуктыны кӧзяиныс вӧсна, кыкысь нин ош шамравліс сійӧс вывті повтӧмысла.

— Пӧрысьмыны ӧд кутін тэ, Мизгыр, — шулывлӧ Елесь понлы мышкусӧ малалігтырйи. — Коскыд веськыд лои, кӧинлӧн кодь. Пиньясыд ныжмӧмаӧсь, синъясыд гудырӧсь. Ок, старик, сёясны тэнӧ тӧвнас кӧинъяс!.. Кад нин, тыдалӧ, тэа-меалы кувны...

Пон кулӧмысь оз пыксьы. Сійӧ сӧмын ёнджыка жмитчӧ став тушанас кӧзяин бердас да норапырысь лапйӧдлӧ синъяснас. Елесь пукалӧ да пыр видзӧдӧ пемдӧдӧм ю вылӧ, сьӧд вӧр вылӧ, коді кыссьӧ уна сё верст войвыв, кӧдзыд морелань, видзӧдӧ муртса тыдыштан гӧраяс вылӧ, Кӧдзыд ю йывланьӧ, видзӧдӧ оз вӧрзьыв, думайтӧ ассьыс пӧрысь думъяссӧ.

Кӧдзыд ю кутіс. Гӧраысь визувтан ва кӧдзыдла дыр оз кынмы, сэсся уна восьсов ин ю вылын, кыті ключьяс петӧны. Ӧні старик заптӧ чери, кынтӧ сьӧлаӧс моз. Позьӧ на эськӧ ёна кыйны да вӧлаясыд регыд локтасны.

— Регыд, Мизгыр, сёян миянлы воас.

Нянь Елесьлӧн быри кынмавлытӧдз на. Ӧні нянь пӧжалӧ изӧм кос чери сорӧн гудралӧм пызьысь. Куш чери-яй вылын овны оз позь: лун куим-нёльӧн сэтшӧма уман, вомад он босьт. Йӧгра-яран сёйӧны куш чери-яйтӧ, найӧ велалӧмаӧсь нин. Роч мортлы на моз оз позь, сійӧ няньӧ велалӧма.

Вӧлаяс воисны дзик тӧдтӧг, войын. Елесь самӧй узьӧ вӧлі. Садьмис додь дзуртӧм шыас. Вӧлаяс ӧшинь улас нин вӧліны. Кодкӧ горӧдіс:

— Эй, пӧльӧ, ловъя абу тэ? Лэдз гӧсьтъястӧ. Важӧн эг аддзысьлӧй.

Елесь медъёна чуймис Мизгырыс вылӧ, эз кыв сійӧ дона гӧсьтъяслысь воӧмсӧ да. Войдӧр вӧлаясӧс вӧлі кылӧ верст кык сайысь, ӧні эз кывлы. Весиг эз чеччышт ывла вылӧ вӧвъясӧс увтыштны. Сы пыдди яндзимӧн-сорӧн пырис лабич улӧ да весиг эз шыась.

— Мизгыр, мый нӧ тэкӧд лои? Йӧймин али мый тэ? — чуймӧма Елесь. — Вӧлаясӧс узин, абу яндзим!

Пон петіс лабич улысь, нюлыштіс кӧзяиныслысь кисӧ, сэсся бара дзебсис. Сійӧ ачыс гӧгӧрвоӧ мыжсӧ.

— Ок, пӧрысьмӧмыд тай, ныристӧммӧмыд тай, — шуис старик жугыляпырысь. — Сэсся шуйга пельнад омӧля кылан и.

Груза-доддя вӧла ветымын кымын вӧлі. Чердінса купечьяс Печӧраӧ мӧдӧдӧны туй пуксьӧм мысти нянь, сов, уна пӧлӧс сёянтор, чери кыян кӧлуй; сэсянь петкӧдӧны чери. Колӧ вӧлі налы тэрмасьны, удитӧдчыны босьтны Печӧраса чери йӧзысь войдӧр, чериыс ӧд дона – сьӧмга.

Вӧлаяслы колӧ вӧлі воӧдчыны бӧрӧ-водз кык вежонӧн. Туй омӧль. Сы понда колльысьысьяслы узьнысӧ сюрлывлӧ сӧмын вӧвъяс шойччигкості. Торъя нин тэрмасьӧны бӧр петігас, сэк весиг озкодь узьлыны. Туй вӧлӧкӧд сьӧкыд, медся гӧраӧсь инъясті. Мукӧдлатіыс сійӧ изъя. Додьяс кӧрттӧмӧсь. Юяс кузя сарӧга да рыӧсь. Уна нин сэтчӧ вӧв кулі. Колльысьысьяслы вывті нин сьӧкыд: джуджыд чойясӧд додьяс колӧ кыскыны ас выланыс, колӧ лэптыны додьяс ваысь да гуранъясысь. Колваса колльысьысьяс сӧмын кутчысьӧны сэтшӧм сьӧкыд уджӧ: вӧтлӧ найӧс Печӧраӧдз курыд гӧльлуныс.

Кӧдзыд ю дор керкаын вӧлаяс шойччӧны дыр: кык час пыдди вӧвъясӧс тані вердӧны дзонь нёльӧс. Керкасӧ Елесь водзвыв ломтіс. Колльысьысьяс сёӧдісны вӧвъяссӧ, водалісны вылыс джоджас да чорыда унмовсисны. Оз узь ӧтнас том прикащик. Сійӧ медводдзаысь на мунӧ Печӧраӧ. Пукалӧны Елеськӧд керкаын, сёрнитӧны:

— Абу гажтӧм тэныд, пӧльӧ, вӧрад овны? Он пов?

— Мыйысь повнысӧ? Велалӧма нин миян. Вӧрын быдмылім.

— Кыдз нӧ он пов: ӧтнадӧн, вӧрын.

— Ме абу ӧтнам, со кычи эм. Кыкӧн и коллялам пӧрасӧ. Тӧвъясын кӧинъяс волывлӧны. Кычи меным висьталӧ гӧсьтъяслысь локтӧмсӧ. Кылӧ. Сюсь ӧд: ачыс матыстӧ кӧинъястӧ. Найӧ уськӧдчасны сы бӧрся, ме найӧс пищальӧн. Прӧсуж пон, сӧмын тай оз сёрнит морт моз-а. Ме сыкӧд пыр сёрнита, мед эськӧ морт сёрниыс оз вун.

— Мыйла нӧ кычиыд лабич улад куйлӧ? Висьӧ али мый?

— Яндзимысла. Вӧлаястӧ эз кывлы да. Пӧрысьмӧма... Кыкысь нин менӧ ошкысь дорйыліс: ошкыд ме вылӧ, а кычиыд сійӧс и сувтӧдас. Войдӧр ме, том дырйи, шы кежысь ветлывлі ош вылад. Сэсся ӧтчыд сійӧ менӧ малалыштіс да пыр нин пищальӧн пӧрӧдны видзӧда. Кужтӧгыд сійӧс он босьт: вежӧра звер.

Тӧвнад кӧнкӧ пӧраыд кузь керкаад пукавны?

— Велалӧма нин... Сӧмын тай праздникъясад гажтӧмджык овлӧ-а. Бур йӧз вичкоын сьылӧм кывзӧны, а меным кӧинъяс ӧбеднятӧ сьылӧны. Ачым ен водзӧ сись пеша, вичко сьыланкывъяс сьыла... Весь синваӧн кевмыся.

Шань кутшӧм прикащикыс, том, быдтор колӧ тӧдны сылы. Елесь рад ловъя мортыдлы, ёна висьтавлӧ аслас вӧрын ӧткӧн олӧм йылысь.

— Менам тулысын саридзысь пӧткаяс локтігӧн праздник овлӧ. Кымӧр моз найӧ лэбӧны. Кӧдзыд ю вылӧ сійӧ быттьӧ вольсалӧма. Быдсяма пӧлӧс пӧткаыс: уткаяс, дзодзӧгъяс, вадоркайяс, каляяс, гӧгӧраяс. Петан керкасьыд кыа югдігӧн – зыкыд Кӧдзыд ю кузяыс. Саридзӧ лэбалысь пӧткаысь шань некутшӧм пемӧс абу, веськыда ен пӧтка... Уна сюрс верст лэбас, мудзас дерт, тшыгъялас, сэсся и нимкодясьӧ олан иныслы. Локтіс, шойччыштіс лун-мӧд, сэсся и поздысьны... Ме ветлӧдла, нимкодяся гӧсьтъясӧн... Сӧмын ӧтитор меным оз тырмы, бур мортӧй. Кымынӧд во нин кора колльысьысьяслысь, вайӧ, мися, меным петук... Тӧвнад войясыд кузьӧсь, помыс абу, петукыд эськӧ и висьталіс, сёр-ӧ-водз нин кадыс.

— Мӧдысь мунігӧн ме тэд вая медся гора гӧлӧсасӧ; дякӧн моз кутас чарзыны.

— Вот эськӧ бур тэ вӧчин меным. Куимнад эськӧ ми кутшӧма овмӧдчим! Гажтӧм тӧвнад, кор лӧнь, быттьӧ кулӧма гӧгӧр. Сэк эськӧ петукыд гажӧдыштіс миянӧс. Абу ӧд петукыд сэтшӧм-татшӧм пӧтка: часітӧ висьтавлысьыд абу сы кындзи. Абу ковтӧм вылӧ петуктӧ лӧсьӧдӧма.

Прикащиклӧн ним вӧлі Легонт. Сійӧ колис пӧрысь Елесьлы пызь, сов, выль дӧрӧм. Печӧрасьыс петігӧн бара вайис козин.

— Ме тэныд, пӧльӧ, часі вайи, — гажапырысь шуис сійӧ петук тыра мешӧк сетігмоз.

— Но, бур жӧ тэ морт. Аттьӧ жӧ тэныд! Ог куж кыдзи и паситчыны. Быд бурсӧ тэд сиа! Кӧнкӧ ичмоньпу нин тэнад эм? Кузь нэм да бур шуд тіянлы!

— Эм сэтшӧм мыж, пӧльӧ, — гажапырысь шуӧ Легонт читкыля юрсинас пыркнитӧмӧн. — Но, кольччы сэсся дзоньвидзаӧн!

Мунісны вӧлаяс мӧдарӧ, кольччис Елесь петукӧн. Нимкодьыд мыйта! Петук уна пӧлӧс сера, сорс гӧрд, ветлӧдлӧ джодж кузя, быд тыв югъялӧ. Войнас кыдз чарӧстас... садьман кӧ-а. Быд асывводз сёрнитӧ Елесь аслас петуккӧд, Мизгыр найӧс кывзӧ.

— Вежыд петӧ, старик? — эльтӧ Елесь понйӧс. — Увтчыны сӧмын тэ кужан... Петук моз вай сьылышт!..

Ӧтчыд Елесь казяліс, мыйкӧ жуглясьӧ быттьӧ Мизгырыс, довъялӧ юрсӧ ӧшӧдӧмӧн... — Висьӧдчӧ кӧ понйӧй-а? Колльысьысьясыд, тыдалӧ, вомдзалісны.

— Мизгырушко, мый нӧ тэкӧд лои? Кыті нӧ тэнад висьӧ?

Куйлӧ Мизгыр лабич улын, пуктӧма юрсӧ кокъяс костас, синъяссӧ лапйӧдлӧ.

Повзис Елесь: тӧдтӧг воис шогыд. Мизгыр пыр куйлӧ, оз сёй, оз ю, оз весиг увтыштлы.

— Коньӧрӧй Мизгырӧй...

Легнитіс бӧжсӧ Мизгыр, кыссис кӧзяин дінас, нюлыштіс кисӧ, надзӧникӧн никӧстіс...

Ветлӧдлӧ тӧв Кӧдзыд ю кузя, тэчалӧ джуджыд толаяс, вурзалӧ вӧрын тшыг кӧин моз. Керкаыс Елесьлӧн дзикӧдз тырӧма лымйӧн. Муртса струбаыс тыдыштӧ, сэсь лӧз тшын петыштӧ...

Кык вежон нин тадз лёкалӧ. Оз петавлы керкасьыс Елесь, пыр пукалӧ висян пон дінас. Мизгыр куйлӧ, муртса лолалӧ. Тыдалӧн сылӧн помыс.

— Вердысь-гажӧдысьӧй менам... — бӧрдӧ Елесь, шыльӧдӧ (малалӧ) понсӧ. — Коньӧрӧй менам... Кыті нӧ тэнад висьӧ?

Оз весиг шыасьлы Мизгыр. Важӧн нин тӧдӧ сійӧ ассьыс кулӧмсӧ да, оз и шыась... Бӧрдӧ-шогсьӧ Елесь, отсавны оз вермы: кулӧмысь лекарство абу. Ок, кутшӧм ыджыд шог воис. Мизгыркӧд тшӧтш быри медбӧръя олан гажыс Елесьлӧн, сэсся сылы нинӧм нин эз коль кулӧм кындзи. Коді сэсся урсӧ кутас увтны, коді чукчитӧ индас, коді кӧртӧ туялас? Овсис Мизгыртӧгыд; тшыгла лоӧ кувны.

Ывлаын шутьлялӧ тӧв. Елесь казьтывлӧ Мизгыркӧд олӧмсӧ, кыйсьӧмсӧ. Мый сэсся керан понтӧгыд?

Сэн жӧ и кӧинъяс... Тӧдӧмаӧсь, тыдалӧ, шогтӧ, локтӧмаӧсь керка дорӧ да вурзалӧны. Войбыд сідз вурзалісны, сьӧлӧм гудрӧдлісны. Некодлы нин ӧні повзьӧдны найӧс, увтыштны либӧ матыстны лыймӧн... Уси тӧд вылас Елесьлы гутӧм ошкӧд паныдасьӧм. Муртса ӧд сэк Елесьтӧ эз сёй. Сэтшӧм ошъяс арсяньыс оз пырны гуаныс, ветлӧдлӧны вӧрӧд. Сійӧ медлёк звер. Сэтшӧм ош велалі волывлыны Елесь керка дорӧ: кылӧ Елесьлысь прӧмыссӧ. Быд вой локтӧ. Кыкысь керка вылас кайліс да лымсӧ кокъяснас гыжъявліс. Сэсся нетшыштіс йӧз олан вежӧссьыс ӧдзӧссӧ да нуис чери чукӧр. Скӧрмис Елесь, зарадитіс пищальсӧ ӧтка пуляӧн да петіс Мизгыркӧд керкасьыс. Ош Елесь вылӧ веськыда уськӧдчис да дерт эськӧ лыйтӧдзыс на сійӧс чашвартіс, эз кӧ мезды Мизгыр. Тшапкысис сійӧ ошлы бӧрас да пуксьӧдіс сійӧс. Елесьлӧн пуля ортсӧ оз мун... Этшаысь ӧмӧй Елесьӧс понйыс дорйывліс...

Мизгыр кулі Рӧштвокӧд паныд. Самӧй зэв кӧдзыд, трачкакылӧ быдӧн. Войнас Елесь куйлӧ лабичын, вугралӧ, друг кодкӧ быттьӧ сійӧс тойыштіс. Чеччыштіс, пӧльтіс би, ӧзтіс сартасӧ, матыстчис пон дінӧ, — Мизгыр кулӧма. Елесь весь кӧдзалі: пон кулӧм мысти сылӧ лоӧ кувны.

— Мизгырушкоӧй – бӧрддзис коньӧр Елесь, аддзис кулӧм другсӧ да. — Мый нӧ ме кута керны тэтӧг?

Мед Мизгырлысь шойсӧ кӧинъяс оз сёйны, Елесь йӧз олан керка джодж улас сійӧс гуаліс. Куим лун кераліс кын мусӧ, вӧчис гу, дзебис сэтчӧ бур тӧварышсӧ.

Коли Елесьлӧн ӧти петук. Сійӧ важ моз чуксасьӧ быд вой. Садьмас Елесь, да пыр Мизгыр дум вылас усьӧ. Сэсся лоӧ шог да деливӧ сылы. Сёрнитыштны некодкӧд. Дерт эськӧ петук бур пӧтка да, нинӧм ӧд сійӧ оз гӧгӧрво.

— Ок, Мизгыр, Мизгыр! — быд лун кымыныськӧ ышловзьылас Елесь, аслас нинӧм киас оз ӧшйы. — Эновта ставсӧ, муна гортӧ, Колваӧ, либӧ Чердінӧ! — кӧсйысис Елесь.

Лӧсьӧдіс лызьсӧ (сыӧн том дырйиыс на вӧтлысьліс кӧръяс бӧрысь), босьтіс сёян лун вит-ӧ-квайт кежлӧ, прӧститчис Мизгыр гукӧд, сэсся петіс туйӧ. Петукӧс жаль кольны ӧтнассӧ, Елесь тшӧтш сійӧс босьтіс: пуксьӧдіс ноп вылас, нуӧ. Муніс Елесь из нӧрыс дорӧдз, видзӧдліс аслас олан ин вылас, бӧрддзис: жаль сылы лои дыр олан ин, шоныд ин.

— Прӧщай, Мизгыр!..

Сьӧкыд вӧлі туйыс Елесь керкасянь Колваӧдз. Войдӧр лои мунны лызьӧн Кӧдзыд ю кузя. Сэті эськӧ кокньыд вӧлі, сэсся гӧраяс воисны да Елесь эбӧс вывсьыс уси. Войдӧр вӧлі кӧр моз котралӧ гӧраясӧд, ӧні кызь верст муніс дай сувтіс. Вод кӧть да кувтысь... Кодйис лымйӧ гу джуджыдджыка, вольсаліс лыс, биасис, сёйыштіс, водіс шойччыштны. Петуксӧ вевттис нопнас. Мудзвывсьыд регыд унмовсис. Дыр-ӧ Елесьлӧн узьсьӧма, оз тӧд, садьмис петук горзӧм шыӧ.

«Кӧинъяс»... вуджӧртіс сылӧн юрас. Кӧсйӧ Елесь чеччыны, оз вермы, быттьӧ кодкӧ сійӧс гезйӧн кӧрталӧма. Весиг синсӧ оз вермы восьтыны. Бара горӧдіс петук, сэсся лӧнис: сійӧс, нопнас тшӧтш, пышйӧдіс гуысь кӧин. Кӧсйӧ чеччыны Елесь, ёна зэв выныштчӧ, — друг кылӧ тӧдса увтчӧм: быттьӧ кӧнкӧ му пытшкын увтыштіс Мизгыр. «Сійӧ и эм... Пыр ӧтарӧ матыстчӧ... Сійӧ, буракӧ, туялӧмӧн локтӧ. То дзик нин матын, гу дорас нин». Восьтіс синсӧ Елесь, аддзӧ – Мизгыр и эм. Сыкӧд тшӧтш Йӧгра, важ кӧзяиныс понйыслӧн.

— Тэ нӧ тані, Пӧльӧ? — юалӧ Йӧгра, ачыс сералӧ. — Ме локті тэла.

Пӧльыштіс кӧдзыд тӧв, нетшыштіс лым шмакъяс кузь козъяс, ньывъяс вылысь да кисьтіс лымсӧ Елесь шой вылӧ... Асывнас сійӧ гулӧн весиг туйыс эз коль.