ЙИ КЫЛАЛӦМ БӦРЫН


Йи кылалӧм бӧрын радейта лэччывлыны Эжва дорӧ. Дерт, дзик ю дорӧдзыс сэки он веськав. Тувсов ваыс писькӧдӧма нин полойсӧ, да сэті муткырасьӧмӧн, валйӧн-валйӧн визувтӧ гудыр быгъя, пыр паськалысь скӧр ю, коді дась ставсӧ ньылыштны. Ньӧжйӧник муна берег пӧлӧныс. Видзӧда, кыдзи тӧвся узьӧм бӧрын вочасӧн садьмӧ унзіль на вӧр-ваыс. Дивӧыд быдсӧн босьтлӧ. Дзик на неважӧн гӧгӧр ставыс вӧлі быттьӧ кулӧма еджыд лым шебрас улын. Чӧла сулалісны кӧдзыд ывлаас вадор веретяын козъяс да пожӧмъяс. Сӧмын ыджыд тӧв ныр улын найӧ жугыльпырысь качлӧдлісны асланыс лыс лапъясӧн. Быттьӧ ропкӧдчисны сы вылӧ, мый кодкӧ лысьтӧ торкны тӧвся чӧскыд унсӧ. Кажитчӧ вӧлі, мый кӧдзыд вӧснаыс уна нэм кежлӧ тані кусӧма нин олӧмыс.

И со кутшӧм ёна ставыс гӧгӧр вежсис некымын вежонӧн. Тувсов мелі шонділӧн югӧръясыс тӧдлытӧг сёйисны лымсӧ. Вежджыкӧсь лоисны козъяс да пожӧмъяс. Вӧччисны, быттьӧ свадьба кежлӧ. Лунысь-лун вӧр-ваыс гажаджык кутіс лоны. Тайӧ гажлунсӧ вайисны тшӧтш лунвылысь воӧм лэбачьяс: сырчикъяс, вадоркайяс, истанъяс, уткаяс. Кӧть и мудзӧмаӧсь найӧ кузь туй бӧрын, но гажтӧмтчӧмаӧсь чужан мусьыс да лун-лун оз ланьтлыны. Гозйӧдчӧны. Лӧсьӧдчӧны выль олӧм панны.

Гажа сэки овлывлӧ вадорад. Местаысь местаӧ лэбалӧны утка кельӧбъяс. Корсюрӧ видзчысьӧмӧн ва вылӧ пуксьывлӧны юсьяс, турияс, дзодзӧгъяс. Шойччыштасны да водзӧ войвывлань лэбӧны. Небыд шонді югӧръяс сёйӧны медбӧръя лым пластъяссӧ сёнъяс да веретяяс бокысь.

А тувсовъя ваыс юас туӧмӧн туӧ да вочасӧн заводитӧ писькӧдчыны видзьяс вылӧ. Кӧнсюрӧ кывтӧны на медбӧръя рӧшкыд йи пластъяс. Некымын лун мысти и найӧс шондіыс да ваыс сёясны. Садьмӧм юыс нуӧ ас вылас ставсӧ, мый удитіс ньылыштны ойдігас идӧртӧм кӧзяинъяслысь: пыжъяс, кер бунтъяс, тьӧс-плака. Зільджык морт тайӧ кадас оз узь. Лун и вой ветлӧдлӧ пыжӧн, куталӧ васьыс сійӧс, мый сетӧма Енмыс. Быдтор ӧд овмӧсад шогмас. Нӧшта коляс некымын лун, и джуджыд ва улӧ веськаласны нин и сикт кыргорувса видзьяс. Сэки Эжваыд лоас дзик море пасьта. Кывтан пыжӧн и оз эскыссьы, мый татшӧм отаӧн вермывлӧ лоны гожӧмнас раминик тайӧ юыс. Дзик на неважӧн видз шӧрті подӧн восьлавлі. А ӧні пелысыд оз подйы. Но, дерт, ачым веретяяс да ва пырыс муртса тыдалысь вывтасінъяс серти тӧда жӧ, кӧні джуджыдджык, а кӧні ляпкыдджык.

Долыд тайӧ кадас и чери кельӧбъяслы. Найӧ разӧдчӧны видзьяс пасьта корсьны аслыныс нур. Кузь тӧвбыднад ёна тшыгъялісны. Кымын дырджык сулалас тувсов ваыс видзьяс вылын, сымын пӧтджык чериыд да сымын пискаджыка кутас босьтны вугыр самтӧ. Сэсся ӧд сійӧ тайӧ кадас лэдзӧ пӧксӧ сэтчӧ, кӧні шоныдджык да лӧньджык. Зільӧ ставсӧ вӧчны сідз, медым рӧдыс эз помась.

Вежон-мӧд-коймӧд кольӧ, и бӧр исковтӧ тувсов ваыс гожся берегъясӧ. Вӧр-ваыс заводитӧ нӧшта вежӧдны да дзоридзавны. Лун и вой оз ланьтлы лэбачьяслӧн дзользьӧмыс. Налӧн кадыс воис. Гӧгӧр югыд. Мода вылас волывлӧ войыс. Мед ставыс удитіс быдмыны да воны, мед став ловъя лолыс удитіс водзӧ паськӧдны тайӧ гажа каднас ассьыс рӧдсӧ. Ӧд абу нин сэтшӧм кузь миян войвылад гожӧмыд.


Гижысь: 
Гижӧд
Йи кылалӧм бӧрын
Жанр: 

lkejrlkelkrgner klrjnelknfrkl ekjnrjkenfrej

1