ВАКРӦШОР

Тӧрыт гортын ломтылісны важиник сьӧдасьӧм керъяса пывсяннымӧс. А талун мам водз асывсянь песласьӧ. Оз этша няйт кӧлуйыс вежон чӧжнад уна челядьнад чукӧрмы. Ӧд бать-мамысь кындзи ми вит чоя-вока. Ӧтчыд дай мӧдысь мам песлалӧ ыджыд ворйын сьӧдасьӧм кӧлуйсӧ. Сэсся ӧкуратнӧя тэчӧ сійӧс ыджыд тазйӧ да петкӧдӧ кильчӧ вылӧ. Ме виччыся нин сійӧс пельпом вылын карнанӧн. Мам ӧшлӧ тазйысь кӧлуйсӧ карнан ӧтар-мӧдар помӧ.

И ми мӧдӧдчам сыкӧд векньыдик борйӧд уна йӧзӧн талялӧм ордым кузя Вакрӧшорлань. Ордымыс чукльӧдлӧ картупель да галанка градъяс пӧлӧн, важ рыныш бокті вомӧналӧ колхоз муяс да кежӧдӧ тшем пипуа-кыддза раслань. Раскыс нюжӧдчӧма паськыд да джуджыд сён пӧлӧн. Пипуясыс да кыдзьясыс кыр йылас быдмӧны. Улынджык пашкыр пожӧмъяс да козъяс кыпӧдӧмаӧсь вывлань ассьыныс туганъяссӧ. Керавлӧны эськӧ татысь сиктсаяс кадысь кадӧ ас коланлун сертиыс и пожӧмсӧ, и козсӧ, и кыдзсӧ, и пипусӧ. Но, тыдалӧ, мусиныс шор бокас вына. Пыр жӧ ӧдӧбтӧны вывлань пӧрӧдӧмъяс пыдди том пуяс. Быттьӧ важӧн нин виччысьӧмаӧсь. Видзӧдан, да лыда во мысти важъяссьыс на сукджыкӧсь да пашкырджыкӧсь лоӧмаӧсь. Зэра пӧраӧ майбыр тані тшак вотысьяслы. Оз нин ков ёна ветлӧдлыны, коктӧ песны.

Лэччам мамкӧд суксьыс-сук турун пӧвстӧд муртса тыдалысь ордым кузя увлань. Кырйыс зэв крут. Сійӧ и видзӧд, мед он патурликсьы. А зэрӧм бӧрад и збыльысь тадзи овлӧ: вильдан сёйӧд туй вылас либӧ сук туруныс кок гӧгӧрыд гартчас да джӧмдӧдас. И со медся улын, морӧсӧдз эжӧр да пашкыртчӧм бадь кустъяс пӧвстын, кылӧ нин Вакрӧшорлӧн негораа сёлькӧдчӧмыс. Коді сійӧс тадзисӧ нимтылӧма, ог куж висьтавны. Весиг важ йӧз нин та йылысь оз помнитны. Но визувтӧ шорыс сёнӧдыс, буди, уна нэм чӧж нин. Да и водзӧ на, Ен сыкӧд, кутас визувтны.

А ме чайта да, шорсӧ шулӧмаӧсь сиктса медводдза олысьяс пиысь ӧтилӧн нимӧн. Вакрӧыс ӧд, роч вылӧ кӧ вуджӧдны, Вахрамей лоӧ. Коминад ми ас ног вежлалам роч нимсӧ, кыдзи миянлы лӧсялӧджык. Со и кутісны шуны Вахрамейтӧ Вакрӧӧн.

Сідзи и сулалӧ син водзын тайӧ Вакрӧыс. Кузь тушаа. Паськыд пельпомъяса. Корӧсь кодь паськыд тошка. Сюсь синъяса. Сійӧ мӧвпалӧ ассьыс рӧдсӧ водзӧ паськӧдӧм йылысь. Стрӧитіс ыджыд керка, кӧні некодӧс дзескӧдтӧг позьӧ ыджыд семьялы овны. И со том гӧтырыс воысь-во пи да ныв чужтӧ. Найӧ батьыслы тӧдлытӧг и быдмӧны. Ачыс ӧд сійӧ лун и вой муркӧдчӧ-уджалӧ. Выль му-видз вӧчӧ. И со ӧтчыд Вакрӧыд, том пияныскӧд нин, лэччис сиктсянь неылын джуджыд сёнӧ, кыті визувтіс зэв кӧдзыд да синва кодь сӧстӧм ваа шор. Сэні шуис Вакрӧыд пияныслы, мый тайӧ сёнсьыс кӧ пӧрӧдасны пуяссӧ да бертасны мыръяссӧ, зэв бур видз артмас. Видзӧдлісны пияныс, а на водзын тшем вӧр: коз, пожӧм, сён пыдӧсас льӧм пуяс, пипуяс да пашкыр бадьяс. Вакрӧыд сӧмын ӧвтыштіс кинас пияныслы: заводитӧй пӧ. И со нин лэчыд черъясӧн найӧ кутісны пӧрӧдны тані сулалысь вӧрсӧ. Лун и вой муркӧдчӧны. Пӧрӧдӧм вӧрсӧ гезйӧн кыскалӧны кыр йылас. Бертӧны мыръяс. Сотӧны найӧс лыс-ув сорнас. Во-мӧд-коймӧд мысти нин тані мича видз лои. А Вакрӧыд кодйыштіс ӧтилаті шорсӧ да пожъясянін вӧчис. Сэсянь и велалісны лэччывлыны сиктса аньяс кӧлуйнысӧ пожъявны тайӧ шорас да кутісны шуны сійӧс Вакрӧ нимӧн. Вакрӧыдлы нӧ мый: пожъясьӧй пӧ, бур йӧз, энӧ эновтӧй шорсӧ да казьтылӧй менӧ бур кывъясӧн.

Лым сылӧм да му неуна косьмыштӧм бӧрын сиктсаяс пыр жӧ лэччывлӧны зыръясӧн Вакрӧшор дорӧ. Кодйӧны-джудждӧдӧны ӧтилаті шорсӧ, кӧні кӧлуйсӧ бурджык пожъявны. Тані жӧ куйлысь изъясӧн выльысь мичаа помӧны сійӧс. Ӧтар-мӧдар пӧлӧн да вомӧн ног вольсалӧны паськыд пӧвъяс. И со кӧлуй пожъяланіныс дась. Ваыс синваысь на сӧстӧм. Оз небось гудыртчы. Ӧд джуджыд. Да и лишнӧйыс вочасӧн петӧ воргаӧн моз тэчӧм изъяс костӧд. А кӧлуйыд кутшӧм чӧскыд дука овлывлӧ татшӧм ваад кӧтӧдлӧм да ывлаын косьтӧм бӧрын. Нимкодьпырысь пасьталан сійӧс.

Мукӧддырйи Вакрӧшор дорын некымын мортӧдз чукӧрмывлӧ кӧлуй пожъялысьыд. Кӧть эськӧ кыкысь унаӧн оз жӧ тӧрны. Но оз ёна тэрмӧдлыны ӧта-мӧднысӧ миян сиктса аньяс. Виччысигмозыс мыйкӧ гораа, пожъясьӧм шыяссӧ венігмоз варовитӧны ас костаныс. Тані позьӧ тӧдмавны сиктын бӧръя кадӧ лоӧм став выльторсӧ. И коді кодлыкӧ мыйкӧ шуӧма, либӧ код вылӧ кӧ лӧгасьӧма, и коді кодӧс радейтӧ. Шензьывлі сӧмын татшӧм сёрнияссӧ кывлӧм бӧрын. Кор нӧ удитісны сиктса аньяс тӧдмавны дзик быдтор йылысь? Кӧть эськӧ и гортсьыныс эз петавлыны да сӧмын тані со паныдасьлісны? Но сетӧма тай Енмыс налы татшӧмторсӧ.

Со Ясон Мишӧ Ӧдьӧ талун медводз Вакрӧшор дорас лэччӧма. Сылы ӧд мукӧдъяс серти матынджык. Сы бӧрся Ольга баб кӧмтӧм кокнас. Сэні нин и Марья тьӧт. Ми нёльӧдӧн веськалім. Но тэрмасьны некытчӧ. Виччысьлам. А пока аньяс чолӧмасьӧны да заводитӧны висьтавны ӧта-мӧдныслы, коді мый кывлӧма да тӧдӧ. Ёсь кывъя Ольга баб пыр и дэльӧдыштіс Марья тьӧтӧс. Кывлі пӧ, кывлі, мый тэнад нылыд клуб сайын кольӧм рытнас кодкӧдкӧ окасьӧма и кутчысьлӧма. Марья тьӧтлы тайӧ кывъясыс доналӧм гор вылӧ кӧдзыд ва кисьтӧм кодь. Пыр и ӧзйис:

— Менам нылӧй мед кодкӧдкӧ окасис? Сӧран кӧ-а?

— Збыль, збыль, ставӧн нин сёрнитӧны, — нӧшта ыззьӧдӧ сійӧс Ольга баб.

— Часлы жӧ, ассьыс юала, — ропкыны заводитӧ Марья тьӧт, — збыль кӧ ӧд, юрсиӧдыс нисыкала.

— Да ӧд сійӧ тэнад верӧс сайӧ сетантор нин. Кувтӧдзыд ӧмӧй ас бӧж улад кӧсъян видзны, — такӧдӧ сійӧс Ольга баб.

— Менам нылыс! Мый кӧсъя, сійӧ и вӧча сыкӧд, — оз сетчы Марья тьӧт.

Раминик, небыд сёрниа Ӧдьӧ кывзӧ кык аньлысь сёрнисӧ да сӧмын нюмъялӧ. Тӧдӧ сійӧ, мый Ольга баб нарошнӧ ӧзтіс Марья тьӧтӧс. А мӧдыс шмоньтӧ эзджык гӧгӧрво. Пыр и ярмис. Торйӧн нин, кор сёрниыс сылӧн ныв-пи йылысь мунӧ. Сійӧ ассьыс ловсӧ сетас на вӧсна. Эз ӧд вӧв ӧтнаслы кокни найӧс быдтыны, кор верӧсыс война вылын уси. А ачыс сійӧ лун и вой мырсис-уджаліс, мед сӧмын челядьнысӧ кок вылас сувтӧдны. А ӧні оз-ӧ серавны сы вылын?

Но сюсь Ольга баб оз радейт пиньӧдз вайӧдны сёрнисӧ да мӧдтор йылысь нин висьталӧ. Ме кывза тайӧ аньяссӧ да мӧвпала, мый Вакрӧшор дорас нин найӧ сӧмын и личӧдлӧны ловъяснысӧ, быд лунъя сьӧкыд удж йывсьыс вунӧдлӧны. Аски ӧд бара водза-водзсянь му-видз уджавны ковмас. Налӧн киясныс сэтшӧма чорзьӧмаӧсь да потласьӧмаӧсь сьӧкыд уджсьыс, мый сьӧдӧдӧм кос пу торъяскӧд сӧмын найӧс позьӧ ӧткодявны. Тӧда: аски и Ольга баб, и Марья тьӧт, и Ясон Мишӧ Ӧдьӧ, и менам мам бара лунвыв йӧрын капуста град кутасны весйыны. Воласны, дерт, и пиньӧ, но тӧкӧтьӧӧн бӧр и бурасясны, и сералыштасны код вылын кӧ.

Бӧрсӧ Вакрӧшор дорысь каям сьӧкыдпырысь. Кыр воча абу кокни кыскыны карнан вылӧ ӧшлӧм кӧлуйтӧ. Мукӧддырйи мӧдысь дай коймӧдысь на лоӧ лэччывны шор дорӧдзыс. Пельпомъясыд, овлӧ, дзикӧдз дубалӧны. Но ӧд бара сэсся вежон прӧст тайӧ уджсьыс.

Ичӧт дырйи ми, челядь котыр, радейтлім гӧгравны Вакрӧшор бокса сён пӧлӧн бекарӧн либӧ кружкаӧн. Татчӧс сук турун пӧвстын быдмыліс да кисьмыліс пев пом гырся оз. Сюян вомад, да быттьӧ сылӧ. А кӧрыс вотӧсыслӧн кутшӧм чӧскыд! Весиг юр вежӧрыд неуна бергӧдчӧ. Кӧнсюрӧ быдмыліс и чӧд да чӧдлач, кодӧс сідзжӧ радейтлім татысь вотны. Сьӧд да пемыд вӧрад полам на вӧлі ветлӧдлыны. Но торйӧн нин нимкодь вӧлі миянлы, кор тані быдмысь льӧм пуяслӧн вожъясыс ӧшӧдчылісны муӧдзыс. Сы мында вӧлі сьӧд да чӧскыд льӧмйыс. А миянлы быттьӧ эз тырмывлыны му весьтӧдз ӧшӧдчӧм тайӧ вожъясыс да кайлывлім медся вылӧдзыс, кӧні, кажитчӧ, торйӧн нин чӧскыд вӧлі льӧмйыс. И усьлывлім мукӧддырйи вильшасигмоз льӧм пуяс костын быдмысь петшӧр да лежнӧг пӧвстӧ. Но некод эз доймывлы да эз норасьлы та вылӧ. Мӧдарӧ, кольлісны Вакрӧшор дорӧ татшӧм кежалӧмъяс бӧрын медся бур да гажа казьтылӧмъяс.

Кутшӧм сук да чӧскыд дука турун быдмыліс Вакрӧшор бокса сёнын. Дерт, и чорыд эжӧрыд вӧлі тырмӧ сэні. Но сёнлӧн вывтасінъясын петӧ вӧлі бобӧнянь сора коръя да дзоридза турун, кодӧс окотапырысь сёйлісны сюрукъяс. Колхоз кадӧ сёнлӧн вывтасінас кодйылісны ыджыд силос гу да сюйлісны сэтчӧ турунсӧ. Гажа вӧлі сійӧ лунас пыр рама чӧв олысь Вакрӧшор бокса сёнын. Ӧтияс ытшкӧны. Мӧдъяс зіля куртӧны да юралӧны турунсӧ. А коймӧдъяс кыскалӧны турун юръяссӧ силос гуӧ. Шырӧм баля кодь вӧвлі сэки сёныс. Но вежон кык мысти туліс-быдмыліс сэтшӧм мича веж ӧтава, мый важсьыс на мичаджык овлывліс Вакрӧшор бокыс.

Чӧскыд дука силоснас вердчылісны тӧвнас нин. Но сэсся, совхоз котыртӧм бӧрын, дзикӧдз эновтісны Вакрӧшор бокса сёнсӧ, кыдзи и уна мукӧд татшӧм сён. Гашкӧ, и эз вӧв ыджыд выгӧдаыс татчӧс кӧрымысь. Ӧд трактора ни вӧла ытшкан машинаяс татчӧ эз сибавлыны. Ытшкылісны гӧрбушӧн да тшӧкыда нӧсила потшкӧн жӧ и чукӧртлісны ытшкӧмасӧ либӧ жӧ роскысь вӧчӧм доддьӧн.

Век жӧ кодсюрӧ сиктсаяс пиысь эз лэдзны дзикӧдз эндыны Вакрӧшор бокса видзлы. Арланьыс прӧйдитігӧн тшӧкыда позьӧ вӧлі аддзывлыны татысь ичӧтик турун зорӧдъяс. И на дінті прӧйдитігӧн кыдзкӧ долыдджык вӧлі сьӧлӧм вылын. Сыысь, мый эз эновт мортыс видзсӧ. Ӧд сылӧн пӧль-пӧчьясыс на коркӧ весавлісны татчӧс шор боксӧ баддьысь, пипуысь да ловпуысь, вӧчлісны бур видз. А ӧні со эз кут ковны сійӧ. И сӧмын со кутшӧмкӧ уджач морт помнитӧ на важ йӧзлысь пуктасъяссӧ.

Ӧти кадӧ, аръявылыс, ми батькӧд ытшкылім Вакрӧшор боксӧ гӧрбушӧн. Бать сэки ёна нин висьӧ вӧлі. Босьтчыліс жӧ эськӧ ӧвтчыны косанас. Но эз дыр кежлӧ тырмы сылы вын-эбӧсыс.

— Батьӧ, мый тэ асьтӧ виан! — шуи сэки сы вылӧ жаляддза видзӧдігмоз.— Бурджык пуксьыв да чигаркатӧ ӧзтыв.

— Ог нин вермы, пиукӧй, — вочавидзис сійӧ меным, быттьӧ прӧща коригмоз, — Кольӧма нин, тыдалӧ, менам ытшкан пӧраӧй.

А менам сэки кутшӧмкӧ аслыспӧлӧс ярлун лои. Бура дыр, неыджыд костъясӧн, ӧвті гӧрбуш косаӧн. Кӧть и аръявыв нин вӧлі, но шорбокса мича коръя туруныс абу на удитӧма чорзьыны да менам косаӧй кокниа пӧрӧдіс сійӧс. Медбӧрын бать шуис жӧ, мый тырмас пӧ нин. И быттьӧ сійӧ водзӧ вӧлі сэки видзӧдӧма. Буретш тайӧ туруныс и отсаліс вуджны миян Сюруклы кузь тулыссӧ медводдза петасъясӧдз. А батьлы эз нин удайтчы овны мӧд гожӧмӧдзыс. Сувтіс сылӧн сьӧлӧмыс сэки, кор шондіыс тулысъявыв бергӧдчис.

Но вочасӧн вежсьӧ тай со олӧмыс. Важӧн нин воши сійӧ важся, муртса тӧдчысь чуклялысь ордымыс, коді нуӧдӧ вӧлі Вакрӧшорлань. Совхоз котыртӧм бӧрын ичӧтик колхознӧй муяссӧ ӧтувтісны да тайӧ ордымыскӧд тшӧтш ӧтлаын и гӧрисны. Ӧні выль муыслӧн пом ни дор оз тыдав, а важся ордымыс быттьӧ абу и вӧлӧма.

Сэсся и Вакрӧшор дорас некодлы лои кӧлуйсӧ пожъявны ветлынысӧ. Сиктса олӧма нин аньяслы Вакрӧшорӧдзыс ылын кутіс кажитчыны ветлынысӧ, кӧть кыскис на найӧс сэтчӧ. А унаӧн пӧрысьяс пиысь и мӧдаръюгыдӧ нин мунісны. Ӧнія ичмоньясыд юкмӧс дораныс велалісны пожъясьны. Оз кыскы найӧс сиктсайса шорыс. Да и туйыс сэтчӧдз эз ло.

Тайӧ кадсяньыс эновтӧмаӧнкодь кутіс лоны Вакрӧшорыс. Эз кут сійӧ некодлы ковны. Ӧтдортчисны сыысь йӧзыс. Та вӧсна ли, мый ли, шорыс быттьӧ лӧгасис йӧз вылас да зілис дзебсьыны сук турун пӧвстас, мед ӧткӧн пальӧдны ассьыс шогсӧ сыысь, мый эновтісны сійӧс. Воысь-во сэсся шор бокъясыс пыр ёнджыка кутісны тырны пашкыр баддьӧн, эжӧрӧн да пӧлян гумйӧн. И эз нин кут ковны тайӧ сёнас быдмысь мича туруныс дзик некодлы.

Но ме мыйлакӧ ог вермы вунӧдны тайӧ синва кодь сӧстӧм, кӧдзыд ваа шорсӧ. Дона меным сійӧ. Дерт жӧ, сы вӧсна, мый челядь дырйи унаысь вӧвлі сы дінын. Прӧйдитлывлі шор бокӧдыс пӧлян либӧ вугыр шатин вундігмоз, чӧсмасьлі озйӧн да чӧдйӧн, корсявлі пашкыртчӧм пуяс улысь гӧрд гоб да сім гоб, кывзі лэбачьяслысь дзользьӧмсӧ, аддзывлі, кыдзи шор бокын вугралысь козъяс вомӧн нерсигмоз чеччалӧ ур. И ставыс тані сэки кажитчыліс сэтшӧм аслыспӧлӧсӧн, быттьӧ тэ веськалін кутшӧмкӧ дзик мӧд олӧмӧ, быттьӧ мойдын моз тэ водзын петкӧдчас и мичасьыс-мича саревна, и руд кӧин, и Ёма баба. И весиг мукӧддырйи шымыртлывліс сьӧлӧмтӧ кутшӧмкӧ аслыссикас полӧм. Но со шор бокын друг кывліс кодлӧнкӧ гӧлӧсыс. И мойдын кодь серпасъясыс пыр жӧ вошлісны, саявлісны син водзысь. Сэки весиг шогӧдліс быдсӧн, мый эз збыльмы менам мойдӧй.

Неважӧн, ӧти гожся лунӧ, эг вермы терпитны да шуи бара кежавны Вакрӧшор дінӧ, гӧгралыштны челядьдырся местаясӧд. Ачымӧс ылӧдлігмоз босьті ичӧтик кӧрзина. Мися, оз-ӧ пумӧн тшак сюр, да мӧдӧдчи помтӧм-дортӧм му вомӧн. Вакрӧшор дорӧ дыр волытӧм бӧрын кажитчис, мый шорбокса кыддза-пипуа раскыс быттьӧ оз ёна тэрмась меным воча, быттьӧ абу ёна сылы нимкодь мекӧд паныдасьӧмысь. Но друг кыськӧ ылі рытыввывсянь пӧльыштіс тӧвру и пыр жӧ кыдзьяс да пипуяс кутісны шенасьны асланыс пашкыр вожъяснаныс. Быттьӧ тӧдісны менӧ, дыр волытӧм гӧсьтӧс, да корисны ас дінаныс. И тӧдса, и тӧдтӧм вӧлі ӧні меным тайӧ челядьдырся шорыс. Сідз жӧ, кыдзи и уна во сайын, визувтіс сійӧ джуджыд сёнӧд. Но сылӧн дзольгӧмыс ӧдва кыліс кузь турун пӧвстысь. Тӧдчӧ вӧлі, мый уна во нин тайӧ сёнас абу волӧма косаа морт. Коркӧя мича туруна виддзыс тырӧма пипуӧн. Шорлысь визьӧгсӧ сідзжӧ позис тӧдмавны сӧмын бадь кустъяс, кузь петшӧр да китӧ вундысь чорыд эжӧр серти. Но ачыс пожъясяніныс эз нин тыдав. Уна вонад дзикӧдз тырӧма турунӧн. Да и вӧрыс сён пӧкатъясын вӧлі кутшӧмкӧ мӧд ногаӧн. Менам челядьдырся пуясыд со муртса кымӧрӧдз абу кыпӧдчӧмаӧсь. Дерт жӧ, унаӧн на пиысь тӧщӧ пытшкӧсаӧсь. Ӧдвакӧ мӧд та мында вояс кежлӧ нюжалас налӧн нэмыс. Со тай ӧткымынӧн пӧрны нин удитӧмаӧсь. Тыдалӧ, крут пӧкатъясад сьӧкыд кутчысьны вужъясыслы. Сэсся и яр тувсов шорыд мыськӧ налысь вужъяссӧ да кырӧдӧ. Но на костын со том петасъяс мыччысьӧмаӧсь. Он и тӧдлы, во-мӧд-коймӧдӧн бырснитасны-кыпӧдчасны вывлань. Сӧмын тай эг аддзы челядьдырся льӧм пуясӧс. Кывлі, мый найӧс мелиораторъяс пӧрӧдӧмаӧсь.

А сён мӧдарас неыджыд козъя вӧр нӧшта нин зумыштчӧма. Нӧшта нин пашкыртчӧмаӧсь ӧта-мӧдыскӧд орччӧн сулалысь пуяс. Быттьӧ кутӧны ёрта-ёртнысӧ кутшӧмкӧ неминучаысь. Сідзи и чайтан, ӧдвакӧ кодкӧ вермас прӧйдитны тайӧ пуяс костӧдыс, сэтшӧм топыда найӧ кутчысьӧмаӧсь ӧта-мӧд дінас да быттьӧ видзӧны тшӧтш Вакрӧшорсӧ кутшӧмкӧ омӧль войтырысь.

И друг кодкӧ быттьӧ кучкис меным юрӧ. Да ӧд буретш тані неылын и заводитчӧ Вакрӧшорыс. Часлы жӧ, мӧдӧдчыла корсьны. Ньӧжйӧник куті восьлавны кузь эжӧр пӧвстӧд шор катыдлань. Но регыд мысти нин муртса кутіс кывны сылӧн коркӧя гажа ворсӧмыс. Быттьӧ повзис сійӧ мыйыськӧ да зілис дзебсьыны сук турун пӧвстӧ. И збыльысь, шорыс син водзын кутіс ямны. Кузь эжӧр пӧвстын тыдаліс сӧмын сім рӧма кизьӧр няйт. Нӧшта вӧчи некымын воськов водзӧ и кок улын муыс тӧдлытӧг кутіс лайкъявны. Неыджыд кадъя нюрӧ веськалі. Выліас вӧсньыдик слӧя вутшка турун. А сы улын ва. Коркӧ ӧд тайӧ ичӧтик кадъя нюрас и вӧвъяс, и мӧсъяс сибдывлісны. Со тасянь, джодж пасьта кадъя нюрсяньыс, и заводитчӧ, вӧлӧмкӧ, Вакрӧшорыс, коді нуӧ сэсся ассьыс кӧдзыд да чӧскыд васӧ Эжваӧ.

Ме пукалі сук турун пӧвстын, шор заводитчанінын, да зіли пӧткӧдчыны гӧгӧр шыльквидзысь мича серпаснас. Тасянь эз вӧв ёна ылын сиктӧдзыс. Дай и паськыд, асфальтӧн вевттьӧм туйыс муніс пӧшти орччӧн. Но нинӧм, кажитчӧ, эз торк тайӧ сёнас, Вакрӧшор заводитчанінын, аслыспӧлӧс чӧвлунсӧ. И сёнбокса раскыс, и сэні поздысьӧм лэбачьясыс, и шорбокса бадь кустъясыс да пипуясыс, и ачыс шорыс олісны кутшӧмкӧ аслыссикас олӧмӧн, кодӧс сьӧкыд вӧлі гӧгӧрвоны меным, ӧні бокысь воӧм мортлы. Кылі сӧмын ас пытшкысь, мый буретш тайӧ аслыссикас олӧмыс и оз вӧлі тырмы менам сьӧлӧмлы да менам юр вежӧрлы бӧръя кадӧ. Гӧгӧрвои, мый важӧн нин колӧ, вӧлӧмкӧ, волыны меным татчӧ, пукыштны сук турун пӧвстын, лолалыштны сӧстӧм да чӧскыд сынӧднас, бара кывны ачымӧс асӧн да коланаӧн ас чужанінын.