АТТЬӦАЛАНА КЫВ

Арся поводдяыд ылӧдчысь морт кодь жӧ: то шонді регыдик кежлӧ мыччысьлас, то вильыш тӧв ассьыс вынсӧ петкӧдлас. Зэрмас кӧ нин, кыдзи ярмӧм вӧв, регыдӧн оз сувт. Лунтыр вермас бӧрдны, тырмӧ тай, майбырлӧн, синваыс.

Зэра поводдя дырйиыд бурджык вӧрӧ не петны. Лёкмас кӧ поводдяыс, ӧдйӧджык дзебсьы вӧралан керкаӧ либӧ пушкыраджык пу улӧ. А то кӧтасян юр вывсяньыд кок улӧдзыд, медся бур плащ оз отсав. Вӧр пӧвстӧд кыссигӧн быд пу тэнӧ кутас мыськавны-кӧтӧдны.

Буретш ӧти татшӧм арся лунӧ понкӧд ме вӧралі гортсянь вель ылын. Эз на вӧв и ӧбедайтан кад, кыдзи букшасьысь енэжсянь мӧдісны войтавны кӧдзыд зэр войтъяс. Вочасӧн зэрыс ӧддзис и ӧддзис, быттьӧ думнас кӧсйис тешитчыны миян вылын. Пон котӧртыштас мыйкӧ мында, сэсся сувтыштлас да пыркнитас ас вывсьыс васӧ. Буракӧ, зэрыс оз и ёна сійӧс дӧзмӧд.

Меным тай дзик сё мат: кӧтасис плащӧй и гачӧй, сьӧктаммис мышкын ӧшалысь нопйӧй. Вӧр керкаӧдз тасянь зэв ылын, гортӧ лэччан туйыс ещӧ на кузьджык.

— Эк, Рекс, Рекс... Талун кӧ гортын пукалім, бурджык эськӧ вӧлі, — сёрниті ме понкӧд.

Недыр мысти паныдасис векньыдик шор. Ваыс сэні сэтшӧм сӧстӧм, быд из тыдалӧ. Шорсянь неылын кык ньыв пу сулалӧ. Кызӧсь, джуджыдӧсь. Пуяслӧн лапъясыс сэтшӧм сукӧсь, зэр войт весиг на пыр оз прӧйдит.

Эг чайт, мый татшӧм бур патера виччысьтӧг сюрас. И кос пес пу улас тыдалӧ, бипур позьӧ вӧчны. А кӧні би, сэні и шоныд. Паськӧмӧс позяс косьтыны, зэрыслысь дугдӧмсӧ виччысьны, сёйны и шойччыштны. Мый нӧ таысь бурыс пикӧ воӧм мортлы?

Овмӧдчи вӧр керкаын моз бура. Небыд лыс лапъясысь вӧчи вольпась. Бипур ӧзті, чӧскыд ключ ваысь чай пузьӧді.

Пу улын кыдзи лэб улын: зэр ни тӧв оз дӧзмӧдчыны. Пукав да сӧмын вуграв. Кӧтасьӧм паськӧмысь пуркйӧ ру. Шоныдыс весиг сьӧлӧмӧдз писькӧдчӧ. Понйӧй со нюжӧдчӧма пу бокӧ, синъяссӧ весиг куньӧма, узьӧ, тыдалӧ. Эз ӧд этша котрав асывсяньыс.

Зэр сідзи и эз лӧнь, шлявгӧ и шлявгӧ. Ковмис узьмӧдчыны ньыв пу улын. Юрлӧс пыдди пукті мешӧкӧс, плащӧн шебраси. Лӧсьыд, быттьӧ гортса крӧвать вылын узян, а он кӧнкӧ вӧрын, пу улын. Бипур дінсянь онялӧ шоныд. Яра ломтысьӧ кос пес, кодӧс абу на удитӧма кӧтӧдны зэрыс.

Вочасӧн мӧдіс пемдыны. Букшасьысь енэжыс лои ещӧ на сьӧдджык. Пон лэптыліс юрсӧ, кывзыштіс мыйкӧ, сэсся бӧр крукыльтчис ме бокӧ.

Арся войыд тай кузь. Бокъяс доймытӧдз куйлі, пӧттӧдз узи, унаысь шыблавлі бипур вылӧ рытсяньыс на чукӧртлӧм пес, а пыр на оз югды.

Ывлаын оз нин зэр. Кузятӧ бӧрдігӧн, тыдалӧ, кымӧръясыслӧн косьмис синваыс. Зэр пыдди ӧні вынйӧра тӧв пушкис. Тӧлыс вӧлі сэтшӧм вына, весиг ньыв пу, код бокын вӧлі менам вольпасьӧй, дугдывтӧг катласис ӧтарӧ-мӧдарӧ, инас эз ӧшйы.

Кор дзикӧдз югдіс, ми понкӧд сёйыштім, сэсся заводитім лӧсьӧдчыны бара петны туйӧ, гежмавны паськыд парма кузя.

Кусӧді бипур, коді войбыд миянӧс шонтіс, ӧшӧді пищальӧс пельпом вылӧ. Понйӧй пыр жӧ котӧртіс вӧрӧ. Тӧдӧ, майбыр, ассьыс уджсӧ. А ме вель дыр на эг вермы эновтны орччӧн сулалысь кык ньыв пу. Кыдзи эськӧ коллялі кузь арся войсӧ, эз кӧ найӧ паныдасьны тайӧ варов шор дорас? Найӧ со видзисны вӧралысьӧс зэрысь и тӧлысь, узьтӧдісны асланыс пушкыра лапъяс улас.

Кыдзи нӧ та бӧрын пуясыслы аттьӧалана кыв он шу, сьӧлӧм бердад бур казьтылӧм на йылысь он коль?