МӦДЕЙ ПАШ ОРДЫН


Ог тӧд, ог тӧд, мый бара йӧзыс думайтӧны. Сиктас комын семья, и некоді скӧт оз видз. Сергей Петырын эм ӧти ай кӧза, да мый сыысь. Йӧв оз лысьты, вурун оз сет, яйыс дука, абу кодзӧдлӧмны да. Петырыс шуӧ, важӧн пӧ нин эськӧ начким, да яйсӧ сёйысьыс оз ло. Мед нин, шуӧ, ас смертьнас кулас. Скӧтыс пыдди ӧні ставӧн понъясӧс видзӧны, быд мужик вылӧ кык-куимӧн воӧ. Тӧв ни гожӧм оз домлыны, ставыс вӧля вылын. Сӧмын йӧзыслы эз ло вӧляыс овнысӧ. Он лысьт бедьтӧг петны ывлаӧ — быть нин пурасны. Быд лун пурӧны кодӧскӧ. Пӧрысь бабъяссӧ оз радейтны, сідз и видзӧдӧны найӧс чепӧртны кытікӧ. Менӧ эськӧ сідз жӧ да. Шапкаӧ кӧин куысь да, гашкӧ, сы вӧсна.

Лунъя сайын бура жӧ слӧймылі. Миш сват воліс, да сійӧс колльӧдігмоз вуджалі мӧдлапӧлӧдз. Бӧрсӧ вуджигӧн пон свадьбаыс воча меным локтӧ. Кежны некытчӧ. А мый кежӧмсьыс? Лымъяд накӧд нӧшта на он вермы водзсасьны. Но ме сувті туй бокас, мися, мый лоанаыс — ло. Матынӧсь нин, лов шынысӧ кыла. Ачым думайта, татчӧдз и олі. Косявласны. Челядьдырӧс и, гӧтрасьлӧмъясӧс и, став олӧм-вылӧмӧс ӧти здукӧн вевъялі казьтыштны. Сійӧ и лоис, мыйысь полі. Эньыс кежис ме дорӧ, кокъясӧс пондіс исавны. Ӧстальнӧйыс, пон кызь, менӧ кытшӧ босьтісны, виччысьӧны эньыслысь сигнал, кор позьӧ менӧ нетшкынысӧ заводитны. Аддза, сукаыс бӧжнас легӧдӧ, морӧсам видзӧдӧ чеччыштны. А-а, тайӧ тай суседлӧн понйыс вӧлӧма, Беня. Тӧдӧ менӧ, вердлывла да.

А пон чукӧрас сэні кутшӧмыс сӧмын эз и вӧв. Кукань ыдждасянь кепысь ыдждаӧдз. Коді кутшӧм пӧрӧдаысь, он гӧгӧрво. Мукӧдыслӧн пельыс гончӧй понлӧн, гӧныс дворняжкалӧн, лапаясыс спаниельлӧн, сэтшӧм тай, перепонкаа. Кыдз ӧтлаын гуляйтӧны, сідз и вирныс сорлассьӧма ӧтлаӧ. Вӧрӧ петкӧдны бур лайка эз ло. Вӧралысьыс эськӧ абу жӧ да. Этійӧ Максимыс кӧ оз ветлывлы. И то сійӧ понтӧг вӧралӧ.

Ӧні миян мужикъяслӧн ошйысянторйыс сӧмын сійӧ, кодлӧн понйыс медся тешкодь. Кольӧм тӧлӧдз медся интереснӧй понйыс вӧліс Петыр Вась Сандыр Мишлӧн. Нырбукыс бульдоглӧн, гӧныс сы кодь жӧ дженьыд да шыльыд. Кокъясыс дженьыдӧсь, весь кузя сӧмын. Та вӧсна ӧшалысь кузь пельясыс тшукӧны муас. Со кутшӧм пон сылӧн вӧлі, но кольӧм тӧлӧ веськаліс карса шоперлы машина улас. Мишыс тальӧмсӧ аддзас ӧшиньӧдыс. Петас, нетшыштас шоперсӧ кабинасьыс да кулӧм пон шойнас бура зэв нӧйтас. Мӧдыс сэсся нарошнӧ карӧ лэччылас вина ящикла, мед понсьыс мынтысьны.

Кольӧм воясӧ ме ӧтиӧс кыпӧдлі жӧ. Лабич кузя пон быдмыліс. Ӧти джынйыс рыжӧй, мӧд джынйыс бусӧй. Веритан он, татшӧм гусь пон ме сэсся некодлысь эг аддзыв. Ассьым ни йӧзлысь. Висьталӧны, пон пӧ оз вермы вывті пӧсь шыд сёйны. Оз тай. Пуи ӧтчыд дозмӧр яя шыд. Гырничсӧ пачсьыс матӧді неуна, мед дзикӧдз оз пактав. Коли на, мися, оз-ӧ пӧрысь чукчиыслӧн нӧшта небзьышт лысьӧмыс. Ачым паччӧр вылӧ кайи. Узя-ола-вӧтася, мыйкӧ кыла увсянь. Лэччи да видзӧдлі пачас, а понйыс пырӧма да шыдсӧ сёйӧ гырничсьыс. Мӧдлі кыскыны бӧжӧдыс — оз лок, эргӧ.

Бӧрнас эськӧ ёна жӧ нӧйтлі да мый пӧльзаыс. Кӧсъян кӧ тӧдны, ме сійӧ понсӧ пӧттӧдзыс эг и вермыв некор вердлыны. Ачыд думайт, сы кузя рушку ӧд колӧ мыйӧнкӧ тыртны. Коркӧ сэсся племяш воис да корис понсӧ вузавны. Татысь, шуӧ, кык шапка петас. Ӧтиыс рыжӧй лоас, мӧдыс бусӧй. Сеті.

Ӧні миян сиктын медтешкодь понсӧ Гаврей видзӧ, коркӧ тулыснас лӧсьӧдлӧма. Воча локтӧ ӧтчыд Гаврейыс. Кисӧ меным мыччис, ме тожӧ кӧсйи. Кытыськӧ питшӧгсьыс ме вылам пон зырӧдіс. Тяв-тяв-тяв. Думайтны эг куж да тӧкӧтьӧ и пукса эг усь. Бур, мый пальто кизьланьыс понсӧ вӧлӧм домӧма. Вермис и ныр-вомам зырӧдны. Чудеса. Синнад он аддзы, а повзьӧдас. Юалі сэсся Гаврейлысь, тайӧс нӧ, мися, сэтчӧ жӧ пон чукӧрас лэдзан. А мый огыс, шуӧ, асьныс ладмасны. Кӧзяиныс понйыслы печиктіс кымӧсас, да мӧдыс пырис, но эз ланьтӧдчы. Кӧнкӧ век на эргӧ морӧс зептас.

Тайӧ ӧд эськӧ абу жӧ бур да — скӧт пыдди пондісны понъясӧс видзны. Ме тай сідз гӧгӧрвоа. А сэсся кор кутшӧм начальство оз волы районысь, быдӧнлысь яй корӧны. Мыйла пӧ магазинас оз вайӧдлыны некор. Ӧтчыд райбытуправленньӧысь кодікӧ воліс, и сылысь тожӧ корӧны. Миян, шуӧны, тошным слаба кутіс быдмыны, яй колӧ. Кутшӧм эськӧ сылы, бытовиклы, яйӧдз делӧ. Но шуис жӧ, понъяснытӧ пӧ пуӧй.

А некодӧс кӧ он видз тай, гажтӧм жӧ. Войдӧр во порсьпи лӧсьӧдлі. Нимсӧ пуктылі Тшӧгей, мися, гашкӧ, збыльысь тшӧгас да. Ай порсь вӧлі. Видзи вит тӧлысьӧдзыс гидйын. Станыс да кокъясыс нюжалісны. А лыясыс ставыс ортсын, гер-гер. Мыш вывсьыс быд шег позьӧ лыддьыны. А мыйӧн сійӧ тшӧгас? Нянь торнад да рок пыдӧснад? Нинӧмӧн сэсся вердны. Ӧтруб оз вузавны, а шыдӧсӧн вердны аслым ни государстволы абу выгӧднӧ. Но и лэдзи тулыснас сиктӧ, мися, мед аслыс кынӧмпӧт корсьӧ. Видзӧда сы вылӧ ӧшиньӧд. Гончӧй пон да и сӧмын, абу и порсь кодь. Муніс кытчӧкӧ сиктланьыс. Недыр мысти понъяс зэв ёна кутісны увтны. Петі, а менсьым порсьӧс артельӧн вӧдитӧны, но некыдз оз вермыны суӧдны. Гортланьыс жӧ локтӧ, а понъяс сы бӧрся. Град йӧрыс бура джуджыд да, другӧ, чеччыштіс, весиг некытчӧ эз тшуклы. Лёк вӧв татшӧм барьертӧ оз вермы чеччыштны. Понъяс дорас эськӧ надзӧник велаліс порсьыс, но мужикъяс ме вылӧ пондісны пыртасьны. Лыям, шуӧны, порсьтӧ ӧття пуляӧн. Кильчӧ дорнымӧс ставсӧ гугӧн бергӧдліс. Бӧр гидъяс йӧрті. Турун вужъяс вылас ли мый ли, гӧгрӧсмыштіс неуна. Арӧдзыс видзи да начки.

А ӧні некодӧс ог видз, тӧлкыс абу. Врачьяс тожӧ яйсӧ оз тшӧктыны сёйны. Кутшӧм журнал он босьт, сэтчӧ и гижӧма, этшаджык пӧ яй сёйӧй, бурджык турун вылӧ вуджны. Дыш йӧзлы, дерт, турун и колӧ сёйны, шомакор да азьгум вылын овны. Татшӧм добраыд миянын эм. А кӧть мый шу, а юрам на бергалӧ дум кӧза лӧсьӧдлыны. Йӧвсӧ тай врачьясыс, буракӧ, оз кедзовтны.


lkejrlkelkrgner klrjnelknfrkl ekjnrjkenfrej

1